Wyrokiem z dnia 5 lutego 2020 r. (sygn. akt VI ACa 590/19) Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił w całości niekorzystny dla kredytobiorców wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Sprawa dotyczyła kredytu frankowego udzielonego pierwotnie przez Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. (BGŻ), którego następcą prawnym jest obecnie BNP Paribas Bank Polska S.A.

Orzeczenie to ma istotne znaczenie dla praktyki sporów dotyczących kredytów we frankach, zwłaszcza umów denominowanych do CHF, ponieważ Sąd Apelacyjny wprost wskazał na nierozpoznanie istoty sprawy przez sąd I instancji.

Stan sprawy – kredyt frankowy BGŻ / BNP Paribas

Kredytobiorcy zawarli w 2008 r. umowę kredytu hipotecznego denominowanego do franka szwajcarskiego (CHF), przeznaczonego na zakup lokalu mieszkalnego. Kredyt był wypłacony w złotych, natomiast saldo zadłużenia oraz raty były powiązane z kursem CHF ustalanym przez bank.

Po kilku latach wykonywania umowy kredytobiorcy wystąpili z roszczeniami przeciwko bankowi, domagając się:

• stwierdzenia nieważności umowy kredytu frankowego, ewentualnie

• zwrotu świadczeń nienależnych, pobranych na podstawie niedozwolonych klauzul umownych.

Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo w całości, uznając m.in., że:

• umowa jest ważna,

• mechanizm denominacji nie narusza prawa,

• klauzule przeliczeniowe nie mają charakteru abuzywnego.

Stanowisko Sądu Apelacyjnego – kluczowy błąd sądu I instancji

Sąd Apelacyjny w Warszawie nie podzielił tej oceny i wskazał jednoznacznie, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy, co obligowało do uchylenia wyroku w całości

.

W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny podkreślił, że:

1. Sąd I instancji nie zbadał wszystkich podstaw nieważności

Sąd Okręgowy ograniczył się jedynie do części argumentów, pomijając m.in.:

• ocenę klauzul waloryzacyjnych w kontekście art. 353¹ k.c. (sprzeczność z naturą stosunku zobowiązaniowego),

• analizę, czy klauzule przeliczeniowe określają główne świadczenia stron i czy zostały sformułowane jednoznacznie,

• skutki eliminacji klauzul abuzywnych dla dalszego bytu umowy.

2. Brak prawidłowej kontroli abuzywności klauzul

Sąd Apelacyjny wskazał, że:

kontrola abuzywności nie może mieć charakteru ogólnego i abstrakcyjnego – musi dotyczyć konkretnych postanowień umowy, z uwzględnieniem ich skutków dla konsumenta.

Tymczasem Sąd Okręgowy:

• nie wskazał, które dokładnie klauzule bada,

• nie przeprowadził pełnej analizy ich skutków ekonomicznych dla kredytobiorców.

3. Nierozpoznanie żądania ewentualnego

Sąd Apelacyjny zwrócił uwagę, że roszczenie ewentualne (zwrot świadczeń przy założeniu ważności umowy) również nie zostało prawidłowo rozpoznane, co samo w sobie stanowi wystarczającą podstawę do uchylenia wyroku.

Znaczenie wyroku dla spraw frankowych BNP Paribas / BGŻ

To orzeczenie ma bardzo istotne znaczenie praktyczne:

• potwierdza, że w sprawach o kredyt frankowy sąd musi kompleksowo zbadać wszystkie zarzuty konsumenta,

• pokazuje, że powierzchowna analiza klauzul przeliczeniowych jest niewystarczająca,

• wzmacnia pozycję kredytobiorców w sporach z BNP Paribas Bank Polska (dawniej BGŻ),

• wpisuje się w ugruntowaną już linię orzeczniczą po wyroku TSUE w sprawie Dziubak, nakazującą rzeczywistą ochronę konsumenta.

W praktyce oznacza to, że oddalenie powództwa w sprawie kredytu we frankach nie zamyka drogi do wygranej, jeżeli sąd nie przeanalizował sprawy w pełnym zakresie.

Komentarz Themi

Ten wyrok Sądu Apelacyjnego jest doskonałym przykładem, jak istotne znaczenie ma prawidłowe sformułowanie zarzutów i konsekwentne egzekwowanie ich rozpoznania przez sąd.

W sprawach dotyczących kredytów frankowych BNP Paribas / BGŻ kluczowe jest:

• precyzyjne wskazanie abuzywnych klauzul,

• wykazanie ich wpływu na wysokość zobowiązania,

• oraz podniesienie wszystkich możliwych podstaw nieważności umowy.

W Themi od lat prowadzimy sprawy dotyczące kredytów we frankach, również tych zawieranych z poprzednikami prawnymi obecnych banków. Analiza orzecznictwa – takiego jak wyrok VI ACa 590/19 – pozwala nam skutecznie budować strategię procesową dopasowaną do konkretnej umowy i konkretnego banku.