Sąd potwierdza nieważność kredytu denominowanego – pełny zwrot świadczeń na rzecz Klientki

Wyrokiem z dnia 19 listopada 2020 r. (sygn. akt I C 319/20) Sąd Okręgowy w Gdańsku w całości uwzględnił powództwo naszej Klientki przeciwko Bankowi BPH S.A., stwierdzając nieważność umowy kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego i zasądzając na jej rzecz kwotę 89 833,46 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie oraz kosztami procesu.

Sprawa dotyczyła kredytu we frankach szwajcarskich (kredytu frankowego) o charakterze denominowanym, zawartego pierwotnie z Bankiem Przemysłowo-Handlowym PBK S.A., który po fuzji funkcjonował przejściowo jako BPH-PBK, a następnie jako Bank BPH S.A.

Stan faktyczny – klasyczna umowa denominowana PBK / BPH-PBK

Nasza Klientka zawarła umowę kredytu budowlano-hipotecznego, w której:

• kwota kredytu została wyrażona w CHF (45 420 CHF),

• wypłata kredytu następowała w złotych polskich, po przeliczeniu według kursu kupna CHF ustalanego przez bank,

• spłata rat również następowała w PLN, po przeliczeniu według kursu sprzedaży CHF,

• mechanizm przeliczeniowy opierał się wyłącznie na wewnętrznych tabelach kursowych banku, bez wskazania jakichkolwiek obiektywnych kryteriów ich ustalania.

Umowa została zawarta w oparciu o wzorzec umowny stosowany przez bank. Klientka nie miała realnego wpływu na treść postanowień dotyczących denominacji ani sposobu ustalania kursów walutowych.

Abuzywność klauzul denominacyjnych w umowach BPH

Sąd Okręgowy w Gdańsku uznał, że kluczowe postanowienia umowy:

• dotyczące przeliczenia kwoty kredytu przy wypłacie,

• dotyczące przeliczenia rat przy spłacie,

• odsyłające do tabel kursowych banku,

stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385¹ k.c.

Sąd wskazał, że:

• bank przyznał sobie niczym nieograniczoną swobodę w ustalaniu kursów walut,

• Klientka nie była w stanie ustalić rzeczywistego kosztu kredytu już w momencie zawarcia umowy,

• całe ryzyko walutowe zostało przerzucone na konsumentkę,

• umowa nie spełniała wymogów transparentności i jednoznaczności, wynikających zarówno z prawa krajowego, jak i z dyrektywy 93/13.

Oświadczenia o ryzyku nie eliminują abuzywności

Sąd jednoznacznie ocenił, że standardowe oświadczenia o świadomości ryzyka walutowego:

• miały charakter ogólnikowy i formalny,

• nie zawierały rzetelnego wyjaśnienia mechanizmu denominacji,

• nie informowały o potencjalnym nieograniczonym wzroście zadłużenia.

Podkreślono, że oceny abuzywności dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, a nie przez pryzmat późniejszego jej wykonywania.

Skutek prawny: nieważność umowy denominowanej

Po wyeliminowaniu klauzul denominacyjnych umowa:

• nie mogła być dalej wykonywana,

• nie nadawała się do „uzupełnienia” ani przekształcenia,

• nie istniały przepisy dyspozytywne pozwalające na jej utrzymanie w mocy.

W konsekwencji Sąd stwierdził nieważność umowy kredytu w całości i zasądził na rzecz Klientki zwrot świadczeń pieniężnych w wysokości 89 833,46 zł.

Znaczenie wyroku dla kredytobiorców BPH / BPH-PBK / PBK

Wyrok w sprawie I C 319/20 potwierdza ugruntowaną linię orzeczniczą dotyczącą kredytów denominowanych udzielanych przez PBK oraz Bank BPH, zgodnie z którą:

• mechanizm denominacji oparty na tabelach kursowych banku jest wadliwy,

• brak przejrzystych zasad ustalania kursu prowadzi do abuzywności,

• skutkiem jest nieważność umowy kredytu frankowego,

• możliwy jest pełny zwrot świadczeń spełnionych przez kredytobiorcę.

Podsumowanie

Komentowany wyrok potwierdza, że kredyty denominowane do CHF udzielane przez PBK i Bank BPH mogą być skutecznie podważane przed sądami, niezależnie od daty zawarcia umowy. Sąd jasno wskazał, że konstrukcja tych umów naruszała podstawowe zasady ochrony konsumenta.

W Themi od lat prowadzimy sprawy dotyczące kredytów we frankach szwajcarskich, w tym liczne postępowania przeciwko Bankowi BPH i jego poprzednikom prawnym. Wyrok SO w Gdańsku z 19 listopada 2020 r. stanowi kolejne potwierdzenie skuteczności tej linii argumentacyjnej.