Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 30 grudnia 2020 r.

Wyrokiem z dnia 30 grudnia 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie (I Wydział Cywilny), sygn. akt I C 559/17, uwzględnił w przeważającej części powództwo naszych Klientów przeciwko Deutsche Bank Polska S.A. i zasądził na ich rzecz zwrot nienależnie spełnionych świadczeń w łącznej wysokości 182 791,50 zł oraz 89 538,99 CHF, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Sprawa dotyczyła kredytu we frankach szwajcarskich o charakterze denominowanym, zawartego w 2008 r., którego konstrukcja – jak szczegółowo wykazał sąd – nie spełniała podstawowych wymogów umowy kredytu określonych w art. 69 Prawa bankowego.

Kredyt denominowany Deutsche Banku – istota sporu

Powodowie zawarli z poprzednikiem prawnym pozwanego, Deutsche Bank PBC S.A., umowę kredytu mieszkaniowego:

• denominowanego do CHF,

• wypłacanego faktycznie w złotych polskich,

• spłacanego w PLN według kursów ustalanych jednostronnie przez bank,

• oprocentowanego według LIBOR CHF + marża banku.

Umowa przewidywała, że:

• kwota kredytu została określona w CHF,

• wypłata następowała w PLN po przeliczeniu według kursu kupna z tabeli banku,

• spłata rat następowała według kursu sprzedaży CHF z tabeli banku,

• bank zastrzegł sobie możliwość wypłaty kredytu w CHF wyłącznie za swoją zgodą.

Brak konsensu co do kwoty kredytu

Kluczowym elementem rozstrzygnięcia była ocena, czy strony rzeczywiście uzgodniły kwotę kredytu, która miała zostać oddana do dyspozycji kredytobiorców.

Sąd jednoznacznie wskazał, że:

• kwota wskazana w umowie w CHF nie była kwotą faktycznie oddaną do dyspozycji Klientów,

• wypłata następowała w PLN według kursu jednostronnie ustalanego przez bank,

• umowa nie zawierała żadnych obiektywnych kryteriów ustalania kursu waluty.

W konsekwencji sąd uznał, że brak było konsensu stron co do essentialia negotii umowy kredytu, czyli rzeczywistej kwoty zobowiązania.

Klauzule przeliczeniowe jako element przedmiotu głównego umowy

Sąd szczegółowo przeanalizował mechanizm denominacji i wskazał, że:

• przeliczenie kwoty kredytu z CHF na PLN było niezbędnym elementem wykonania umowy,

• bez tego mechanizmu umowa nie mogła być ani wykonana, ani zinterpretowana,

• oznacza to, że klauzule przeliczeniowe dotyczyły głównego świadczenia stron.

Jednocześnie mechanizm ten:

• pozostawiał bankowi pełną swobodę w ustalaniu kursów walut,

• nie przewidywał żadnych ograniczeń ani kryteriów,

• nie był transparentny dla konsumentów.

Abuzywność i sprzeczność z art. 69 Prawa bankowego

Sąd wskazał, że:

• umowa narusza art. 69 ust. 1 i 2 Prawa bankowego,

• nie określa w sposób jednoznaczny kwoty kredytu,

• przyznaje bankowi jednostronne prawo do kształtowania wysokości świadczeń.

Dodatkowo sąd podkreślił, że:

• późniejsze zmiany prawa (tzw. ustawa antyspreadowa z 2011 r.)
  nie sanowały pierwotnej wadliwości umowy,

• możliwość spłaty kredytu bezpośrednio w CHF
  nie usuwała nieuczciwego mechanizmu denominacji przy wypłacie kredytu.

Skutek: nieważność umowy i rozliczenie stron

W konsekwencji Sąd Okręgowy w Warszawie uznał, że:

• umowa kredytu jest nieważna w całości (art. 58 § 1 k.c.),

• strony są zobowiązane do wzajemnego zwrotu świadczeń
  zgodnie z teorią dwóch kondykcji.

Na tej podstawie zasądzono na rzecz naszych Klientów:

• zwrot wszystkich zapłaconych rat w PLN,

• zwrot świadczeń spełnionych w CHF,

• odsetki ustawowe za opóźnienie od daty wezwania banku do zapłaty.

Znaczenie wyroku dla kredytów Deutsche Banku

Wyrok w sprawie I C 559/17 ma istotne znaczenie dla innych osób posiadających:

• kredyty denominowane do CHF w Deutsche Banku,

• umowy zawierające mechanizm wypłaty w PLN po kursie z tabeli banku,

• kredyty, w których bank zastrzegał sobie zgodę na wypłatę w walucie obcej.

Sąd bardzo precyzyjnie wykazał, że tego rodzaju konstrukcja:

nie spełnia podstawowych wymogów umowy kredytu i prowadzi do jej nieważności.

Komentarz Kancelarii Themi

W Kancelarii Themi od 2014 r. prowadzimy sprawy dotyczące kredytów we frankach szwajcarskich, w tym jedne z najbardziej skomplikowanych postępowań dotyczących kredytów denominowanych Deutsche Banku. Od lat wskazujemy, że specyficzna konstrukcja tych umów – w szczególności mechanizm wypłaty kredytu w złotych po kursie ustalanym jednostronnie przez bank – stanowi samodzielną i bardzo silną podstawę do stwierdzenia nieważności umowy. Komentowany wyrok w pełni potwierdza tę argumentację.