Wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 24 listopada 2022 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie wyrokiem z dnia 24 listopada 2022 r., sygn. akt I C 2260/21, zasądził od Deutsche Bank Polska S.A. na rzecz kredytobiorców kwoty 99.100,50 zł oraz 81.976,06 CHF, uznając, że zawarta w 2008 r. umowa kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego jest nieważna w całości.

Rozstrzygnięcie zapadło po szczegółowej analizie mechanizmu denominacji, klauzul przeliczeniowych oraz obowiązków informacyjnych banku wobec konsumentów.

Przedmiot sprawy – kredyt denominowany do CHF

Sprawa dotyczyła umowy kredytu hipotecznego:

• zawartej w dniu 14 października 2008 r.,

• z Deutsche Bank Polska S.A.,

• w której kwota kredytu została określona w CHF,

• natomiast wypłata środków oraz spłata rat następowały zasadniczo w złotych polskich,

• przy zastosowaniu kursów kupna i sprzedaży CHF ustalanych jednostronnie przez bank w jego tabelach.

Kredyt był oprocentowany według stawki LIBOR CHF 3M powiększonej o marżę banku, a celem finansowania był zakup lokalu mieszkalnego na rynku wtórnym.

Sąd: to był kredyt denominowany, a nie walutowy

Sąd Okręgowy jednoznacznie odrzucił argumentację banku, jakoby strony zawarły umowę kredytu walutowego. W uzasadnieniu wskazano, że:

• zasadą była wypłata kredytu w PLN,

• ewentualna wypłata lub spłata w CHF wymagała odrębnej zgody banku,

• kryteria wyrażenia takiej zgody nie były określone w umowie.

Sąd podkreślił, że w takiej konstrukcji waluta obca pełniła wyłącznie funkcję miernika waloryzacyjnego, a umowa stanowiła klasyczny przykład kredytu denominowanego, w którym kluczowe znaczenie ma mechanizm przeliczeniowy.

Abuzywność klauzul przeliczeniowych

Za niedozwolone postanowienia umowne sąd uznał w szczególności zapisy:

• odsyłające do tabel kursowych banku przy wypłacie kredytu,

• regulujące sposób przeliczania rat spłacanych w PLN na CHF,

• przewidujące stosowanie dwóch różnych kursów (kupna i sprzedaży),

• nieokreślające żadnych obiektywnych i weryfikowalnych kryteriów ustalania kursów.

Sąd wskazał, że takie postanowienia:

• nie były indywidualnie uzgodnione z kredytobiorcami,

• dawały bankowi nieograniczoną swobodę w kształtowaniu wysokości zobowiązania Klientów,

• rażąco naruszały równowagę kontraktową stron.

Brak transparentnej informacji o ryzyku walutowym

Istotnym elementem uzasadnienia była także ocena obowiązku informacyjnego banku. Sąd uznał, że:

• ogólne oświadczenia o świadomości ryzyka kursowego nie spełniają standardu ochrony konsumenta,

• kredytobiorcom nie przedstawiono rzetelnych symulacji pokazujących możliwe skutki wzrostu kursu CHF,

• ryzyko walutowe zostało przedstawione jako niewielkie i stabilne.

W ocenie sądu konsumenci nie byli w stanie w chwili zawierania umowy ocenić rzeczywistych, długoterminowych konsekwencji ekonomicznych wynikających z konstrukcji kredytu frankowego.

Skutek: nieważność umowy w całości

Po wyeliminowaniu klauzul abuzywnych:

• umowa nie mogła być dalej wykonywana,

• brak było przepisów dyspozytywnych, które mogłyby uzupełnić powstałą lukę,

• niedopuszczalne było zastąpienie mechanizmu bankowego innym kursem (np. NBP).

W konsekwencji sąd uznał, że umowa kredytu jest nieważna w całości, a strony powinny zostać rozliczone na podstawie przepisów o świadczeniu nienależnym, zgodnie z teorią dwóch kondykcji.

Znaczenie wyroku dla innych kredytów Deutsche Banku

Wyrok SO w Krakowie potwierdza, że:

• kredyty denominowane Deutsche Banku podlegają takiej samej ocenie jak inne kredyty frankowe,

• argument o „formalnej dopuszczalności” kredytów denominowanych nie chroni banku przed sankcją nieważności,

• kluczowe znaczenie ma transparentność mechanizmu przeliczeń i realne poinformowanie konsumenta o ryzyku.

To kolejny przykład orzeczenia, w którym sąd szczegółowo analizuje konstrukcję umowy, a nie ogranicza się wyłącznie do jej nazwy.

Komentarz Kancelarii Themi

W Kancelarii Themi sprawy dotyczące kredytów we frankach szwajcarskich prowadzimy od 2014 r. Od lat wskazujemy, że umowy denominowane Deutsche Banku – mimo opinii o ich skomplikowanym charakterze – zawierają poważne wady prawne, w szczególności w zakresie klauzul przeliczeniowych i realizacji obowiązków informacyjnych wobec konsumentów.

Wyrok w sprawie I C 2260/21 doskonale wpisuje się w utrwaloną linię orzeczniczą i potwierdza, że również w takich sprawach możliwe jest skuteczne doprowadzenie do stwierdzenia nieważności umowy kredytu frankowego.