Sąd Okręgowy we Wrocławiu, XII Wydział Cywilny, wyrokiem z dnia 25 listopada 2024 r. (sygn. akt XII C 2401/23) w całości uwzględnił powództwo kredytobiorczyni przeciwko Deutsche Bank Polska S.A., zasądzając na jej rzecz zarówno kwoty uiszczone w złotych polskich, jak i we frankach szwajcarskich, jako świadczenia nienależne spełnione w wykonaniu nieważnej umowy kredytu denominowanego do CHF. Sąd przesądził, że umowa ta była nieważna, a zastosowane w niej mechanizmy denominacyjne naruszały podstawowe standardy ochrony konsumenta.

Stan faktyczny sprawy

Sprawa dotyczyła umowy kredytu mieszkaniowego zawartej w grudniu 2008 r. z poprzednikiem prawnym Deutsche Bank Polska S.A. Kredyt miał charakter denominowany do waluty CHF, przy czym jego wypłata następowała w złotych polskich, a saldo zadłużenia oraz raty kredytowe były ustalane w oparciu o kursy walutowe jednostronnie określane przez bank w tabelach kursowych.

Powódka zawierała umowę jako konsument, finansując zakup lokalu mieszkalnego. Nie prowadziła w tej nieruchomości działalności gospodarczej. Sąd ustalił, że umowa została zawarta na podstawie wzorca umownego banku, bez realnej możliwości negocjowania jej treści, w szczególności w zakresie mechanizmu denominacji i ryzyka kursowego.

Pozorna informacja o ryzyku kursowym

Jednym z kluczowych elementów uzasadnienia było szczegółowe odniesienie się do obowiązków informacyjnych banku. Sąd jednoznacznie wskazał, że przedstawienie konsumentowi ogólnych oświadczeń o istnieniu ryzyka kursowego nie spełnia wymogu przejrzystości wynikającego z dyrektywy 93/13/EWG oraz orzecznictwa TSUE.

W realiach sprawy bank:

• nie przedstawił symulacji obrazujących wpływ istotnego wzrostu kursu CHF na wysokość rat i saldo zadłużenia,

• zapewniał o stabilności franka szwajcarskiego,

• nie poinformował o nieograniczonym charakterze ryzyka kursowego,

• nie zaproponował żadnych instrumentów zabezpieczających to ryzyko.

Sąd podkreślił, że przeciętny konsument nie jest profesjonalistą rynku finansowego i opiera swoje decyzje na informacjach przekazywanych przez bank. Brak rzetelnej informacji powodował, że powódka nie była w stanie racjonalnie ocenić skutków ekonomicznych zawieranej umowy.

Abuzywność klauzul denominacyjnych

Sąd uznał, że klauzule denominacyjne zawarte w umowie i regulaminach Deutsche Banku stanowią niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu art. 385¹ § 1 k.c. W szczególności wskazano, że:

• bank przyznał sobie nieograniczoną swobodę w ustalaniu kursów kupna i sprzedaży CHF,

• mechanizm przeliczeniowy był całkowicie nieweryfikowalny dla kredytobiorcy,

• konsument ponosił pełne ryzyko kursowe, podczas gdy bank był od tego ryzyka faktycznie wolny,

• spread walutowy stanowił ukrytą prowizję, uniemożliwiającą realną ocenę kosztów kredytu.

Sąd zaakcentował, że klauzule te określają główne świadczenia stron, ponieważ wpływają zarówno na wysokość rat, jak i saldo zadłużenia. Jednocześnie nie zostały one sformułowane w sposób jednoznaczny, co otwiera drogę do ich kontroli pod kątem abuzywności.

Nieważność umowy jako jedyny dopuszczalny skutek

Po wyeliminowaniu abuzywnych klauzul denominacyjnych umowa nie mogła być dalej wykonywana. Sąd wykluczył możliwość jej „naprawienia” poprzez:

• zastosowanie kursu średniego NBP,

• odwołanie się do zasad współżycia społecznego,

• uzupełnienie umowy przez sąd.

Takie działania byłyby sprzeczne z celem dyrektywy 93/13 i prowadziłyby do nieuprawnionej ingerencji w treść stosunku prawnego. W konsekwencji sąd przyjął, że umowa kredytu była nieważna, co umożliwiało kredytobiorczyni dochodzenie zwrotu świadczeń spełnionych na rzecz banku na podstawie teorii dwóch kondykcji.

Rozliczenie stron

Sąd zasądził na rzecz powódki:

• 94 035,32 zł oraz

• 33 600 CHF,

wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 14 października 2023 r., a także zwrot kosztów procesu. Roszczenie obejmowało całość świadczeń spełnionych przez powódkę w okresie wykonywania nieważnej umowy, która została spłacona w całości już w 2018 r.

Znaczenie wyroku dla kredytów Deutsche Bank

Wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu potwierdza, że kredyty denominowane Deutsche Banku, często uznawane za szczególnie trudne procesowo, podlegają takiej samej kontroli konsumenckiej jak inne kredyty frankowe. Sąd bardzo szeroko i konsekwentnie zastosował standardy wynikające z orzecznictwa TSUE, zwłaszcza w zakresie ryzyka kursowego i przejrzystości warunków umowy.

Komentarz Kancelarii Themi

W Kancelarii Themi od 2014 r. prowadzimy sprawy dotyczące kredytów we frankach szwajcarskich, w tym kredytów denominowanych udzielanych przez Deutsche Bank oraz jego poprzedników prawnych. Omawiany wyrok stanowi kolejny dowód na to, że nawet najbardziej rozbudowane wzorce umowne banków nie chronią ich przed skutkami stosowania niedozwolonych postanowień umownych.

Dla kredytobiorców posiadających kredyt we frankach w Deutsche Banku jest to ważny sygnał, że dochodzenie roszczeń przed sądem pozostaje w pełni zasadne — również w sprawach, w których kredyt został już w całości spłacony.