Sąd Okręgowy w Warszawie, XXVIII Wydział Cywilny, wyrokiem z dnia 27 listopada 2024 r. (sygn. akt XXVIII C 4642/23) uwzględnił w przeważającej części powództwo kredytobiorcy przeciwko Deutsche Bank Polska S.A., stwierdzając nieważność umowy kredytu denominowanego do franka szwajcarskiego oraz zasądzając na rzecz powoda zwrot spełnionych świadczeń w łącznej wysokości 138 332,17 zł oraz 30 702 CHF, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Wyrok ten stanowi jedno z najbardziej rozbudowanych i jednoznacznych orzeczeń dotyczących kredytów frankowych Deutsche Banku, w którym sąd w sposób szczegółowy rozprawił się zarówno z argumentacją banku, jak i z pozornymi oświadczeniami o ryzyku kursowym.

Stan faktyczny sprawy

Sprawa dotyczyła umowy kredytu zawartej w kwietniu 2008 r. z Deutsche Bank PBC S.A. (poprzednikiem prawnym Deutsche Bank Polska S.A.). Kredyt został określony w umowie jako denominowany do CHF, jednak:

• wypłata następowała wyłącznie w złotych polskich,

• spłata następowała zasadniczo w złotych,

• frank szwajcarski pełnił wyłącznie funkcję miernika wartości (waloryzacyjnego).

Kredyt został przeznaczony na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych powoda. Umowa została zawarta na podstawie wzorca bankowego, bez realnej możliwości negocjowania jej kluczowych postanowień.

Kredyt denominowany, a nie walutowy

Sąd w sposób bardzo stanowczy odrzucił argumentację banku, jakoby sporna umowa była kredytem walutowym. W uzasadnieniu szczegółowo wskazano, że:

• bank nigdy nie oddał powodowi do dyspozycji środków w CHF,

• zarówno wypłata, jak i spłata kredytu były realizowane w złotych,

• ewentualna wypłata lub spłata w CHF wymagała odrębnej zgody banku, której bank nie musiał udzielić.

W konsekwencji sąd uznał, że była to umowa kredytu złotowego denominowanego do waluty obcej, a frank szwajcarski służył wyłącznie jako narzędzie waloryzacji świadczeń stron.

Pozorne pouczenie o ryzyku kursowym

Jednym z kluczowych elementów uzasadnienia była analiza obowiązków informacyjnych banku. Sąd bardzo krytycznie odniósł się do standardowych oświadczeń podpisywanych przez kredytobiorców, wskazując, że:

• miały one charakter szablonowy i ogólnikowy,

• nie zawierały żadnych konkretnych danych liczbowych,

• nie pozwalały konsumentowi oszacować skali możliwego ryzyka.

Sąd podkreślił, że bank:

• nie przedstawił historycznych danych o kursie CHF,

• nie zaprezentował symulacji wzrostu rat lub salda,

• nie poinformował o nieograniczonym charakterze ryzyka kursowego.

W uzasadnieniu pojawia się wyjątkowo mocne stwierdzenie, że przy braku rzetelnych informacji kredyt we frankach nabiera cech produktu spekulacyjnego, a wręcz hazardowego, nieadekwatnego do finansowania potrzeb mieszkaniowych konsumenta.

Abuzywność klauzul przeliczeniowych

Sąd uznał za niedozwolone postanowienia umowy:

• odwołujące się do tabel kursowych banku,

• przyznające bankowi swobodę w ustalaniu kursów walutowych,

• pozbawiające konsumenta możliwości weryfikacji sposobu ustalania jego zobowiązania.

Wskazano, że klauzule te:

• rażąco naruszają interes konsumenta,

• są sprzeczne z dobrymi obyczajami,

• określają główne świadczenia stron, a jednocześnie nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Brak możliwości „naprawienia” umowy

Sąd jednoznacznie wykluczył możliwość utrzymania umowy po wyeliminowaniu niedozwolonych postanowień, w szczególności poprzez:

• zastosowanie kursu średniego NBP,

• zastąpienie klauzul innymi mechanizmami,

• odwołanie się do zasad współżycia społecznego.

Podkreślono, że takie działania prowadziłyby do niedopuszczalnego przekształcenia umowy, sprzecznego z dyrektywą 93/13 oraz orzecznictwem TSUE i Sądu Najwyższego.

Skutki nieważności umowy

W konsekwencji sąd:

• stwierdził nieważność umowy kredytu,

• zasądził na rzecz powoda zwrot wszystkich świadczeń spełnionych na rzecz banku,

• obciążył bank kosztami procesu.

Wyrok ten otwiera również drogę do wykreślenia hipoteki oraz definitywnego zakończenia stosunku prawnego wynikającego z nieważnej umowy kredytu we frankach.

Znaczenie wyroku dla kredytów Deutsche Banku

Orzeczenie w sprawie XXVIII C 4642/23 stanowi jeden z najbardziej kompletnych przykładów analizy umów denominowanych Deutsche Banku. Sąd w sposób bardzo wyraźny potwierdził, że:

• umowy te nie spełniają standardów ochrony konsumenta,

• ryzyko kursowe było przerzucone w całości na kredytobiorcę,

• bank nie wywiązał się z obowiązków informacyjnych.

Komentarz Kancelarii Themi

W Kancelarii Themi od 2014 r. prowadzimy sprawy dotyczące kredytów frankowych, w tym kredytów denominowanych udzielanych przez Deutsche Bank oraz jego poprzedników prawnych. Omawiany wyrok doskonale pokazuje, że nawet najbardziej rozbudowana argumentacja banku nie jest w stanie obronić umów opartych na nieprzejrzystych mechanizmach waloryzacyjnych i pozornych pouczeniach o ryzyku.

Dla kredytobiorców posiadających kredyt we frankach w Deutsche Banku jest to kolejny bardzo silny sygnał, że dochodzenie roszczeń przed sądem pozostaje w pełni zasadne — również w przypadku kredytów już spłaconych.