Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 27 sierpnia 2018 r. (XXV C 342/17) stanowi jeden z kluczowych punktów w sporach frankowych przeciwko Getin Noble Bank. Sąd – opierając się na dokładnej analizie umowy, regulaminów i aneksów – przyjął, że mechanizm indeksacji w kredycie powodów był bezskuteczny, a bank pobierał nienależne świadczenia w rozumieniu art. 405 i 410 k.c.

Rozstrzygnięcie to ma szczególne znaczenie dla kredytobiorców, ponieważ potwierdza ono spójny kierunek orzecznictwa: klauzule indeksacyjne, które pozostawiają bankowi dowolność w ustalaniu kursów, rażąco naruszają interes konsumenta i są sprzeczne z dobrymi obyczajami.

1. Stan faktyczny: kredyt złotowy, indeksowany do CHF

Sąd podkreślił, że umowa łącząca strony była kredytem złotowym, a nie kredytem walutowym, zaś frank szwajcarski pełnił wyłącznie funkcję miernika wartości. Kredyt został wypłacony w PLN, kwota kredytu została określona w PLN, a oprocentowanie było oparte na stawce LIBOR 3M.

Sąd cytuje jednoznacznie:

„Kredyt został udzielony w złotych, lecz był jedynie indeksowany do kursu waluty obcej. (...) Kredyt indeksowany nie jest kredytem walutowym.”

To klasyczne stwierdzenie dla tzw. odfrankowienia, w którym umowa pozostaje ważna, lecz traci komponent waloryzacyjny oparty na CHF.

2. Na czym polegał problem – dowolność banku w ustalaniu kursów

Sąd Okręgowy przyjrzał się szczegółowo sposobowi ustalania kursów przez Getin Noble Bank i doszedł do jednoznacznego wniosku: mechanizm pozwalał bankowi jednostronnie, arbitralnie i bez kontroli konsumenta określać kursy kupna i sprzedaży, wpływające na wysokość zobowiązania.

W uzasadnieniu czytamy:

„Różnica pomiędzy kursem zakupu a kursem sprzedaży waluty, ustalanych wyłącznie przez pozwanego, stanowi jego czysty dochód (...). Konsument nie ma możliwości uprzedniej oceny własnej sytuacji i jest zdany wyłącznie na arbitralne decyzje banku.”

„Pozwany nie określił, w jakiej wysokości będzie stosował spread – co świadczy bezsprzecznie o pozostawionej bankowi dowolności.”

Zgodnie z dyrektywą 93/13, klauzula przyznająca przedsiębiorcy nieograniczone uprawnienia do kształtowania świadczenia konsumenta stanowi klauzulę niedozwoloną.

3. Bank powoływał się na „rynek międzybankowy”, ale Sąd uznał to za pozorne ograniczenie

Getin Noble Bank próbował bronić się twierdzeniem, że kursy wynikają z rynku międzybankowego (serwis Reuters) i spreadu 7%/6%.

Sąd jednak słusznie zauważył, że:

• pojęcie „rynek międzybankowy” jest zbyt szerokie, nieprecyzyjne i nieweryfikowalne,

• brak jednoznacznych zasad ustalania spreadu pozostawia bankowi pełną swobodę,

• konsument nie ma żadnej możliwości kontroli wysokości świadczenia.

To klasyczne naruszenie równowagi kontraktowej – a więc abuzywność.

4. Konsekwencja: mechanizm indeksacji jest bezskuteczny ex lege

Sąd trafnie stwierdził, że klauzule są abuzywne, przez co nie wiążą konsumenta od chwili zawarcia umowy:

„Skoro mechanizm indeksacji nie wiąże, bank pobrał kwoty bez podstawy prawnej. Powodom przysługuje prawo żądania ich zwrotu w oparciu o art. 405 k.c. w zw. z art. 410 §1 i 2 k.c.”

Oznacza to typowy dla odfrankowienia efekt:

• umowa trwa nadal,

• oprocentowanie pozostaje LIBOR + marża,

• ale kredyt jest traktowany jak złotowy bez waloryzacji.

5. Sąd potwierdza: brak przepisu pozwalającego zastąpić wadliwe klauzule innym kursem

To istotny element, bardzo korzystny dla frankowiczów. Sąd stwierdził:

„Brak jest przepisu pozwalającego zastąpić wadliwą klauzulę indeksacyjną inną (...) konsekwencją niedozwolonego charakteru jest to, że umowa jest zobowiązaniem w walucie polskiej bez waloryzacji do waluty obcej.”

To oznacza, że:

➡ Sąd nie może „naprawiać” umowy.
➡ Nie może wstawić kursu średniego NBP.
➡ Nie może utrzymać mechanizmu indeksacji w zmodyfikowanej formie.

To dokładnie odpowiada standardowi TSUE (C-260/18 – Dziubak).

6. Wysokość nienależnie pobranych świadczeń – potwierdzona opinią biegłego

Sąd oparł się na rzetelnej analizie ekonomicznej:

Kredytobiorcy zapłacili 257 923,35 zł, podczas gdy przy braku indeksacji powinni byli zapłacić jedynie 186 278,50 zł.

Powstała zatem istotna nadpłata – podlegająca zwrotowi.

7. Ubezpieczenia także podlegają zwrotowi

Powodowie domagali się zwrotu składek za dodatkowe ubezpieczenia. Materiał dowodowy wykazał, że uiszczono:

„1.853,73 zł tytułem ubezpieczenia OC w życiu codziennym”
„7.342,92 zł tytułem ubezpieczenia spłaty kredytu”

Świadczenia te również zostały dochodzone jako nienależne (choć Sąd zasądził je w części).

8. Rozstrzygnięcie – blisko 72 tys. zł na rzecz powodów

Sąd zasądził:

71.644,85 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

W pozostałej części powództwo oddalono (m.in. w zakresie żądania CHF i składek), co wynikało z metodologii wyliczeń.

9. Znaczenie wyroku na tle linii orzeczniczej

Wyrok XXV C 342/17 jest spójny z późniejszymi orzeczeniami:

• TSUE C-260/18 – zakaz uzupełniania umowy,

• SN III CZP 62/18 – abuzywność nie wymaga wykazania złej wiary,

• jednolita praktyka sądów okręgowych i apelacyjnych.

Sąd wykonał wzorcową analizę:

• natury kredytu indeksowanego,

• ryzyka walutowego,

• obowiązków informacyjnych,

• konstrukcji spreadu,

• możliwości utrzymania umowy po eliminacji klauzul.

Dla konsumentów oznacza to, że odfrankowienie jest w pełni realne i zgodne z prawem, a sądy powszechne stosują ochronę przewidzianą dyrektywą 93/13.

10. Wnioski praktyczne dla kredytobiorców Getin Noble Bank

Wyrok ten ma duże znaczenie, ponieważ:

✔ Potwierdza, że klauzule indeksacyjne Getinu są abuzywne

✔ Potwierdza możliwość odfrankowienia kredytu

✔ Potwierdza obowiązek banku zwrotu nadpłat

✔ Potwierdza brak możliwości zastąpienia klauzul innym kursem

✔ Potwierdza, że kredyt jest kredytem złotowym

✔ Potwierdza, że spread to czysty zysk banku – bez świadczenia wzajemnego

Dla wielu kredytobiorców może to oznaczać:

• obniżenie salda zadłużenia nawet o kilkadziesiąt procent,

• zwrot znacznych nadpłat z rat,

• pozostawienie korzystnego oprocentowania opartego o LIBOR (w sprawach starszych),

• możliwość odzyskania dodatkowych kosztów i ubezpieczeń.

11. Jak kancelaria Themi może pomóc?

Jako kancelaria wyspecjalizowana w sporach dotyczących kredytów frankowych:

• analizujemy umowę i regulaminy,

• przygotowujemy pozew oraz pełną argumentację prawną,

• współpracujemy z ekonomistami i biegłymi,

• prowadzimy sprawę aż do prawomocnego wyroku,

• dbamy również o etap rozliczenia i egzekucji należnych kwot.

Wyrok XXV C 342/17 pokazuje, że nawet skomplikowane konstrukcyjnie umowy Getin Noble Bank są możliwe do skutecznego zakwestionowania, a sądy – wbrew argumentacji banków – konsekwentnie stają po stronie konsumentów.