Wyrok z 11 kwietnia 2019 r., II C 96/18 – Getin Noble Bank S.A.

Wyrokiem z dnia 11 kwietnia 2019 r. Sąd Okręgowy w Łodzi (II Wydział Cywilny) pozbawił w całości wykonalności bankowy tytuł egzekucyjny wystawiony przez Getin Noble Bank S.A. wobec kredytobiorców, a także zasądził od banku zwrot kosztów procesu. Sprawa dotyczyła kredytu we frankach szwajcarskich, indeksowanego do CHF, zabezpieczonego hipoteką, a następnie objętego egzekucją na podstawie BTE.

Wyrok ten ma szczególne znaczenie dla osób, które wciąż mierzą się ze skutkami dawnych bankowych tytułów egzekucyjnych wystawianych na podstawie umów frankowych.

Stan faktyczny – kredyt frankowy i egzekucja na podstawie BTE

Nasza Klientka i nasz Klient zawarli w 2006 r. umowę kredytu hipotecznego indeksowanego do franka szwajcarskiego. Kredyt miał charakter złotowy, jednak saldo zadłużenia oraz raty były przeliczane według kursów CHF ustalanych jednostronnie przez bank w oparciu o tabele kursowe.

Kredyt we frankach został przeznaczony na refinansowanie wcześniejszych zobowiązań konsumpcyjnych, a nie na działalność gospodarczą, co miało istotne znaczenie dla oceny statusu kredytobiorców jako konsumentów.

Po kilku latach bank:

• wypowiedział umowę,

• wystawił bankowy tytuł egzekucyjny,

• uzyskał klauzulę wykonalności,

• wszczął postępowanie egzekucyjne.

Kredytobiorcy wystąpili z powództwem przeciwegzekucyjnym, domagając się pozbawienia BTE wykonalności na podstawie art. 840 § 1 k.p.c.

Zarzut powagi rzeczy osądzonej – bank ponosi porażkę

Getin Noble Bank podniósł, że sprawa była już wcześniej prawomocnie rozpoznana, ponieważ kredytobiorcy w innym postępowaniu kwestionowali skuteczność BTE w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego dotyczącym bankowych tytułów egzekucyjnych.

Sąd Okręgowy jednoznacznie jednak wskazał, że:

• wcześniejsze postępowanie dotyczyło innych zarzutów,

• w niniejszej sprawie powodowie podnieśli nowe, materialnoprawne podstawy,

• w szczególności abuzywność klauzul indeksacyjnych oraz brak rzeczywistego zadłużenia.

W konsekwencji zarzut powagi rzeczy osądzonej został oddalony, co otworzyło drogę do merytorycznej oceny kredytu frankowego.

Status konsumenta – nawet przy prowadzeniu działalności gospodarczej

Bank próbował wykazać, że kredytobiorcy nie korzystają z ochrony konsumenckiej, ponieważ jeden z nich prowadził działalność gospodarczą (apteka).

Sąd nie podzielił tej argumentacji. Podkreślono, że:

• decydujący jest cel zawarcia umowy,

• kredyt frankowy został przeznaczony na cele prywatne i konsumpcyjne,

• sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej nie pozbawia automatycznie statusu konsumenta.

Tym samym Sąd potwierdził, że ochrona wynikająca z art. 385¹ k.c. znajduje w tej sprawie pełne zastosowanie.

Klauzule indeksacyjne – abuzywność mechanizmu bankowego

Kluczowym elementem rozstrzygnięcia była ocena postanowień dotyczących:

• przeliczenia kwoty kredytu,

• ustalania wysokości rat,

• stosowania kursów CHF z bankowej tabeli kursowej.

Sąd uznał, że:

• klauzule te określały główne świadczenia stron,

• ale nie zostały sformułowane w sposób jednoznaczny,

• pozwalały bankowi na jednostronne i arbitralne kształtowanie wysokości zobowiązania.

W efekcie mechanizm indeksacji został uznany za sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający interesy konsumentów.

Aneks do umowy i jego znaczenie dla rozliczeń

Sąd szczegółowo przeanalizował aneks zawarty w 2009 r., który wprowadzał przeliczanie rat według kursu CHF ustalanego przez NBP. Z opinii biegłego jednoznacznie wynikało, że:

• gdyby od początku stosowano kurs NBP,

• na dzień wypowiedzenia umowy nie istniało zadłużenie,

• przeciwnie – kredytobiorcy posiadaliby nadpłatę.

Oznaczało to, że:

• brak było podstaw do wypowiedzenia umowy,

• brak było podstaw do wystawienia BTE,

• a egzekucja prowadzona przez bank była bezpodstawna.

Skutek: pozbawienie BTE wykonalności

Uwzględniając wszystkie okoliczności, Sąd Okręgowy w Łodzi stwierdził, że zostały spełnione przesłanki z art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. i pozbawił bankowy tytuł egzekucyjny wykonalności w całości.

Dodatkowo bank został obciążony:

• kosztami procesu,

• kosztami wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa.

Znaczenie wyroku dla posiadaczy kredytów frankowych

Wyrok II C 96/18 ma istotne znaczenie dla wszystkich osób, które:

• posiadają lub posiadały kredyt we frankach,

• były objęte egzekucją na podstawie BTE,

• kwestionują skuteczność wypowiedzenia umowy,

• podnoszą zarzut abuzywności klauzul indeksacyjnych.

Orzeczenie potwierdza, że:

• nawet po latach możliwe jest skuteczne podważenie BTE,

• sąd ma prawo badać rzeczywistą wysokość zadłużenia,

• kredyt frankowy może prowadzić do sytuacji, w której to bank, a nie kredytobiorca, był faktycznym dłużnikiem.

Podsumowanie

Sprawa rozpoznana przez Sąd Okręgowy w Łodzi pokazuje, że kredyt frankowy nie może być oceniany wyłącznie formalnie, a bankowy tytuł egzekucyjny nie zamyka drogi do obrony praw kredytobiorcy. Rzetelna analiza mechanizmu indeksacji oraz rzeczywistych rozliczeń stron często prowadzi do wniosku, że egzekucja była prowadzona bez podstawy prawnej.

W Themi prowadzimy sprawy dotyczące kredytów we frankach, w tym również sprawy o pozbawienie wykonalności BTE. Orzeczenie II C 96/18 doskonale wpisuje się w linię argumentacyjną, którą od lat skutecznie wykorzystujemy w interesie naszych Klientów.