Getin Noble Bank – kredyt frankowy indeksowany do CHF nieważny. Przełomowe uzasadnienie SR Warszawa-Wola

Wyrokiem z dnia 15 lipca 2020 r. (sygn. akt I C 878/18) Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie w całości uwzględnił powództwo naszych Klientów przeciwko Getin Noble Bank S.A., zasądzając zwrot świadczeń spełnionych w wykonaniu umowy kredytu we frankach szwajcarskich indeksowanego do CHF, zawartej pierwotnie z Getin Bank S.A. – DomBank Hipoteczny Oddział w Łodzi.

Co szczególnie istotne, sprawa ta zakończyła się nie tylko korzystnym wyrokiem, ale również niezwykle rozbudowanym i dogłębnym uzasadnieniem, w którym sąd wprost wskazał, że umowa kredytu była nieważna jako sprzeczna z naturą stosunku prawnego oraz zasadą równowagi kontraktowej.

Stan faktyczny – klasyczny kredyt frankowy Getin / DomBank

Nasi Klienci zawarli w lipcu 2008 r. umowę kredytu hipotecznego:

wypłacanego w złotych,
indeksowanego do franka szwajcarskiego (CHF),
opartego na tabelach kursowych banku,
z oprocentowaniem opartym o LIBOR CHF + marża banku.

Umowa przewidywała:

przeliczenie wypłaty kredytu według kursu kupna CHF z tabeli banku,
spłatę rat według kursu sprzedaży CHF,
brak jakichkolwiek obiektywnych kryteriów ustalania kursów walut.

W 2013 r. Klienci podpisali aneks umożliwiający spłatę bezpośrednio w CHF, co – jak wyraźnie podkreślił sąd – nie usuwało pierwotnej wadliwości umowy.

Nieważność umowy – sąd bada ją z urzędu

Jednym z najważniejszych elementów tego orzeczenia jest bardzo wyraźne stanowisko sądu, że:

sąd ma obowiązek badać nieważność czynności prawnej z urzędu, niezależnie od tego, czy strona wprost się na nią powołuje.

Sąd podkreślił, że:

kontrola abuzywności (art. 385¹ k.c.) dotyczy wyłącznie umów ważnych,
jeżeli jednak konstrukcja umowy narusza art. 353¹ k.c. lub art. 69 Prawa bankowego, sąd musi stwierdzić jej nieważność,
wyrok TSUE w sprawie C-260/18 (Dziubak) nie wyłącza stosowania przepisów o nieważności czynności prawnych na gruncie prawa krajowego.

To bardzo istotne stanowisko, bo jednoznacznie potwierdza, że w sprawach o kredyt frankowy sąd nie jest związany wyłącznie wolą konsumenta co do „utrzymania umowy”, jeżeli umowa jest wadliwa konstrukcyjnie.

Dowolność banku w ustalaniu świadczeń – naruszenie natury umowy

Sąd uznał, że umowa kredytu Getin:

pozostawiała bankowi realną władzę nad wysokością zobowiązania kredytobiorców,
nie pozwalała na ustalenie wysokości świadczenia już w chwili zawarcia umowy,
naruszała zasadę równowagi kontraktowej.

W uzasadnieniu sąd bardzo szczegółowo wyjaśnił, że:

świadczenie w umowie musi być oznaczone lub obiektywnie oznaczalne,
nie może być pozostawione do swobodnego uznania jednej strony,
taki mechanizm prowadzi do sprzeczności z art. 353¹ k.c. i naturą zobowiązania.

Sąd odwołał się przy tym do utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego, wskazującego, że niedopuszczalne jest przyznanie jednej stronie możliwości jednostronnego kształtowania wysokości świadczeń drugiej strony.

Abuzywność klauzul indeksacyjnych – argument dodatkowy

Niezależnie od nieważności całej umowy, sąd bardzo obszernie przeanalizował także abuzywność klauzul indeksacyjnych, wskazując, że:

klauzule tabelowe nie były transparentne,
konsument nie mógł zweryfikować sposobu ustalania kursów,
ryzyko walutowe zostało przerzucone w całości na kredytobiorców.

Sąd wyraźnie zaznaczył, że:

późniejszy sposób wykonywania umowy,
ustawa antyspreadowa,
aneksy do umowy,

nie mają znaczenia dla oceny abuzywności, która dokonywana jest na moment zawarcia umowy.

Skutek: zwrot świadczeń w PLN i CHF

W konsekwencji stwierdzenia nieważności umowy sąd zasądził na rzecz naszych Klientów:

27 307,59 zł,
11 925,60 CHF,
wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie,
oraz pełne koszty procesu

To klasyczne zastosowanie teorii dwóch kondykcji, które dziś stanowi już dominującą linię orzeczniczą w sprawach o kredyt we frankach.

Znaczenie wyroku dla innych kredytów Getin Noble Bank

Ten wyrok ma ogromne znaczenie praktyczne:

dotyczy modelowej umowy Getin / DomBank,
zawiera jedno z najbardziej rozbudowanych uzasadnień nieważności,
bardzo precyzyjnie porządkuje relację między art. 58 k.c., art. 353¹ k.c. i art. 385¹ k.c.,
stanowi doskonałą bazę argumentacyjną także na etapie apelacji.

Dla posiadaczy kredytów frankowych Getin Noble Bank jest to kolejny dowód, że wadliwość tych umów ma charakter systemowy, a nie incydentalny.

Komentarz Themi

Ten wyrok pokazuje, że w sprawach o kredyt frankowy kluczowa jest nie tylko sama abuzywność klauzul, ale całościowa ocena konstrukcji umowy. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli przeprowadził analizę, która w niczym nie ustępuje uzasadnieniom sądów okręgowych.

W Themi od lat prowadzimy sprawy przeciwko Getin Noble Bank, w których skutecznie podnosimy zarówno zarzuty abuzywności, jak i nieważności umów frankowych. Komentowane orzeczenie doskonale potwierdza słuszność tej strategii.

Komentarze do naszych wyroków frankowych Getin Noble Bank