Sąd jednoznacznie: bank nie może dochodzić roszczeń z nieważnej umowy kredytu we frankach

Wyrokiem z dnia 6 października 2020 r., wydanym w sprawie o sygn. I C 2118/18, Sąd Okręgowy w Krakowie I Wydział Cywilny oddalił w całości powództwo Getin Noble Bank S.A. skierowane przeciwko kredytobiorcom oraz zasądził na ich rzecz zwrot kosztów procesu. Sprawa dotyczyła kredytu frankowego indeksowanego do CHF, a bank domagał się zapłaty kwoty ponad 147 tys. zł po wcześniejszym wypowiedzeniu umowy.

Sąd uznał, że umowa kredytu była nieważna, a w konsekwencji bank nie posiadał jakiejkolwiek skutecznej podstawy prawnej do dochodzenia roszczeń z tytułu jej wypowiedzenia.

Spór zainicjowany przez bank – klasyczne „powództwo banku”

W przeciwieństwie do większości spraw frankowych, postępowanie zostało wszczęte nie przez kredytobiorców, lecz przez bank. Getin Noble Bank dochodził zapłaty niespłaconego kapitału, odsetek umownych oraz karnych, twierdząc, że umowa kredytu zawarta w 2005 r. została skutecznie wypowiedziana z powodu zaległości w spłacie.

Kredyt był:

• udzielony w złotych,

• indeksowany do franka szwajcarskiego (CHF),

• wypłacany i spłacany w PLN,

• przeliczany według kursów ustalanych jednostronnie przez bank w jego tabelach.

Pozwani zakwestionowali zarówno zasadność roszczenia, jak i ważność całej umowy kredytu.

Abuzywność klauzul waloryzacyjnych w umowie Getinu

Sąd szczegółowo przeanalizował postanowienia umowy oraz regulaminu i uznał, że:

• mechanizm przeliczeń oparty na tabelach kursowych banku był całkowicie nietransparentny,

• umowa nie zawierała żadnych obiektywnych kryteriów ustalania kursów CHF,

• bank zastrzegł sobie niczym nieograniczoną swobodę w kształtowaniu wysokości zobowiązania kredytobiorców,

• postanowienia te nie były indywidualnie uzgodnione i pochodziły wprost z bankowego wzorca.

Sąd podkreślił, że dla oceny abuzywności nie ma znaczenia, czy bank faktycznie stosował kursy rynkowe – istotna jest sama możliwość dowolnego kształtowania świadczenia konsumenta. Już ta potencjalna możliwość przesądza o sprzeczności z dobrymi obyczajami i rażącym naruszeniu interesów kredytobiorców

Brak możliwości „odfrankowienia” – tylko nieważność umowy

Sąd jednoznacznie odrzucił koncepcję utrzymania umowy po usunięciu klauzul indeksacyjnych. W uzasadnieniu wskazano, że:

• po eliminacji mechanizmu waloryzacji nie da się określić wysokości zobowiązania,

• pozostawienie oprocentowania opartego na stawce LIBOR przy kredycie złotowym prowadziłoby do zmiany istoty umowy,

• brak jest przepisów dyspozytywnych, które mogłyby wypełnić lukę po klauzulach abuzywnych.

Sąd wprost powołał się na wyrok TSUE w sprawie C-260/18 (Dziubak) oraz aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego, wskazując, że decyzja co do skutku abuzywności należy do konsumenta, a w tej sprawie pozwani konsekwentnie domagali się stwierdzenia nieważności umowy.

Skutek procesowy: bank przegrywa w całości

Skoro umowa kredytu była nieważna:

• bank nie mógł jej skutecznie wypowiedzieć,

• nie powstała żadna wymagalna wierzytelność,

• powództwo Getin Noble Banku zostało oddalone w całości.

Dodatkowo Sąd zasądził na rzecz kredytobiorców zwrot kosztów procesu, co ma istotne znaczenie praktyczne w sprawach, w których bank próbuje wywierać presję procesową na Klientów.

Znaczenie wyroku dla innych kredytobiorców Getin Noble Bank

Wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z 6 października 2020 r. ma bardzo duże znaczenie dla osób posiadających kredyty frankowe w Getin Noble Banku, zwłaszcza w sytuacjach, gdy:

• bank wypowiedział umowę,

• wystąpił z pozwem o zapłatę,

• kredytobiorcy obawiają się konsekwencji procesowych.

Sąd jasno potwierdził, że bank nie może skutecznie dochodzić roszczeń z nieważnej umowy kredytu frankowego, nawet jeśli formalnie doszło do jej wypowiedzenia.

Podsumowanie

Komentowany wyrok to jedno z tych rozstrzygnięć, które w sposób modelowy pokazują, że kredyt we frankach indeksowany do CHF, oparty na tabelach kursowych banku, nie wytrzymuje kontroli sądowej. Dotyczy to również spraw inicjowanych przez bank.

W Themi wielokrotnie reprezentujemy Klientów w sporach, w których bank występuje z pozwem, próbując uprzedzić działania kredytobiorców. Orzeczenie w sprawie I C 2118/18 potwierdza, że taka strategia banków nie znajduje aprobaty sądów.