Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 29 grudnia 2020 r., sygn. akt III C 1228/17

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 29 grudnia 2020 r. (sygn. akt III C 1228/17) w całości uwzględnił powództwo naszej Klientki przeciwko Bankowi Millennium S.A., zasądzając na jej rzecz zarówno kwoty zapłacone w złotych polskich, jak i we frankach szwajcarskich. Sprawa dotyczyła kredytu we frankach szwajcarskich o charakterze indeksowanym, zawartego w 2008 r.

Wyrok ten stanowi kolejny, bardzo dobrze uzasadniony przykład orzeczenia, w którym sąd powszechny konsekwentnie stosuje standard ochrony konsumenta wynikający z prawa krajowego oraz prawa Unii Europejskiej, w szczególności dyrektywy 93/13 i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE.

Przedmiot sporu – kredyt frankowy Banku Millennium

Nasza Klientka zawarła z Bankiem Millennium S.A. w 2008 r. umowę kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF. Kredyt został wypłacony w złotych polskich, natomiast saldo zadłużenia oraz wysokość rat były przeliczane według kursów franka szwajcarskiego ustalanych jednostronnie przez bank w tabelach kursowych.

Umowa przewidywała:

• przeliczenie kwoty wypłaty według kursu kupna CHF z tabeli banku,

• spłatę rat według kursu sprzedaży CHF z tabeli banku,

• brak precyzyjnych zasad ustalania kursów walut,

• oprocentowanie oparte o stawkę LIBOR CHF powiększoną o marżę banku.

Klientka spłacała kredyt zarówno w złotych polskich, jak i – po zawarciu aneksu – bezpośrednio we frankach szwajcarskich.

Stanowisko Banku Millennium

Bank Millennium konsekwentnie wnosił o oddalenie powództwa, podnosząc m.in., że:

• umowa była zgodna z art. 69 Prawa bankowego,

• klauzule indeksacyjne określają główne świadczenia stron,

• ryzyko walutowe zostało prawidłowo przedstawione,

• kursy walut miały charakter rynkowy,

• ewentualna abuzywność nie może prowadzić do upadku całej umowy.

Bank podniósł również zarzut przedawnienia części roszczeń.

Ocena Sądu – kluczowe znaczenie klauzul indeksacyjnych

Sąd Okręgowy szczegółowo przeanalizował zarówno konstrukcję umowy, jak i treść regulaminu oraz praktykę banku. W pierwszej kolejności potwierdził, że nasza Klientka występowała w sprawie jako konsument, a umowa została zawarta na podstawie wzorca umownego.

Sąd jednoznacznie wskazał, że:

• kredyt miał charakter kredytu złotowego indeksowanego do CHF,

• mechanizm indeksacji był wyłącznie mechanizmem przeliczeniowym,

• bank przyznał sobie prawo do jednostronnego i dowolnego ustalania kursów walut.

To właśnie brak transparentnych, obiektywnych i weryfikowalnych zasad ustalania kursów walut został uznany za fundamentalną wadę umowy.

Abuzywność klauzul – naruszenie równowagi kontraktowej

Sąd uznał, że klauzule indeksacyjne zawarte w umowie i regulaminie:

• nie były indywidualnie uzgodnione,

• rażąco naruszały interesy konsumenta,

• były sprzeczne z dobrymi obyczajami,

• prowadziły do zachwiania równowagi kontraktowej stron.

W uzasadnieniu podkreślono, że konsument nie był w stanie:

• oszacować całkowitego kosztu kredytu,

• przewidzieć wysokości przyszłych rat,

• zweryfikować zasad ustalania kursów walut przez bank.

Sąd zwrócił również uwagę, że informacje o ryzyku walutowym miały charakter ogólnikowy i nie wyjaśniały rzeczywistej skali ryzyka związanego z kredytem frankowym.

Skutki eliminacji klauzul indeksacyjnych

Sąd jednoznacznie stwierdził, że po usunięciu niedozwolonych postanowień umownych:

• nie jest możliwe dalsze wykonywanie umowy,

• brak jest przepisów dyspozytywnych, które mogłyby „uzupełnić” lukę po klauzulach abuzywnych,

• nie ma podstaw do zastępowania mechanizmu indeksacji innym kursem (np. średnim kursem NBP).

W konsekwencji Sąd zasądził na rzecz naszej Klientki zwrot nienależnie spełnionych świadczeń, zarówno w złotych polskich, jak i w frankach szwajcarskich, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Znaczenie wyroku dla innych kredytobiorców

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawie III C 1228/17 ma istotne znaczenie dla innych osób posiadających kredyt frankowy w Banku Millennium. Potwierdza on utrwaloną już linię orzeczniczą, zgodnie z którą:

• mechanizm indeksacji oparty na tabelach banku jest nieuczciwy,

• umowy te nie spełniają standardu przejrzystości,

• ochrona konsumenta ma charakter bezwzględny.

Komentarz Kancelarii Themi

W Kancelarii Themi prowadzimy sprawy dotyczące kredytów we frankach szwajcarskich nieprzerwanie od 2014 r.. Od początku wskazywaliśmy, że umowy kredytów frankowych – w szczególności kredyty indeksowane do CHF – są obarczone wadami prawnymi, które mogą prowadzić do ich nieważności lub do rozliczeń na zasadach właściwych dla kredytu złotowego.

Komentowany wyrok doskonale pokazuje, że sądy coraz bardziej konsekwentnie i szczegółowo analizują mechanizmy indeksacyjne oraz realną sytuację konsumentów w chwili zawierania umowy. Dla wielu kredytobiorców posiadających kredyt we frankach w Banku Millennium może to oznaczać realną szansę na skuteczne dochodzenie swoich praw.