Wyrok z 24 maja 2019 r., sygn. akt XVI C 632/17

Wyrokiem z dnia 24 maja 2019 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa zasądził na rzecz naszych Klientów kwotę 69 773,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, uznając, że kredyt we frankach szwajcarskich udzielony pierwotnie przez Nordea Bank (obecnie PKO BP) był wykonywany z wykorzystaniem abuzywnych klauzul przeliczeniowych, co prowadziło do systematycznego zawyżania rat kredytu .

Orzeczenie to stanowi jeden z klasycznych przykładów tzw. odfrankowienia kredytu frankowego, czyli dalszego obowiązywania umowy po wyeliminowaniu niedozwolonych postanowień waloryzacyjnych.

Stan faktyczny – kredyt denominowany do CHF

Nasza Klientka i nasz Klient zawarli w 2008 r. umowę kredytu mieszkaniowego Nordea-Habitat, określaną przez bank jako kredyt denominowany do franka szwajcarskiego. Kwota kredytu została wskazana jako równowartość 117 802,55 CHF, przy czym faktycznie wypłacona kwota wynosiła 228 800 zł.

Kredyt:

• był udzielony i spłacany w złotych polskich,

• saldo zadłużenia oraz raty były wyrażane w CHF,

• przeliczenia dokonywano według kursów ustalanych jednostronnie przez bank w tabelach kursowych.

Po przejęciu Nordea Bank Polska S.A. przez PKO BP, umowa była kontynuowana bez istotnych zmian w zakresie mechanizmu indeksacyjnego.

Roszczenie – zwrot nadpłat wynikających z abuzywności

Nasi Klienci wystąpili z pozwem o zapłatę, wskazując, że:

• klauzule przeliczeniowe dotyczące kursu kupna i sprzedaży CHF mają charakter niedozwolony,

• bank jednostronnie i arbitralnie kształtował wysokość zobowiązania,

• w konsekwencji raty kredytu frankowego były zawyżane.

Dochodzona kwota stanowiła część nadpłat, powstałych w okresie wykonywania umowy – przy założeniu jej dalszego obowiązywania po eliminacji klauzul abuzywnych.

Kredyt w złotych, a nie walutowy – kluczowa kwalifikacja umowy

Sąd jednoznacznie przesądził, że:

• walutą kredytu był złoty polski (PLN),

• frank szwajcarski pełnił wyłącznie funkcję waloryzacyjną,

• nie był to kredyt walutowy, lecz kredyt złotowy z mechanizmem przeliczeniowym.

Taką kwalifikację potwierdzały m.in.:

• wypłata środków w PLN,

• spłata rat w PLN,

• hipoteka ustanowiona w złotych polskich.

To rozróżnienie miało zasadnicze znaczenie dla dalszej oceny skutków abuzywności.

Klauzule przeliczeniowe jako postanowienia niedozwolone

Sąd uznał za abuzywne postanowienia, które:

• odsyłały do tabel kursowych banku,

• nie zawierały żadnych obiektywnych kryteriów ustalania kursu CHF,

• pozwalały bankowi dowolnie wpływać na wysokość rat i salda zadłużenia.

W ocenie Sądu:

• klauzule te nie były indywidualnie uzgadniane,

• nie dotyczyły głównych świadczeń stron w sposób jednoznaczny,

• rażąco naruszały interesy konsumentów i były sprzeczne z dobrymi obyczajami.

Podkreślono, że konsument nie miał możliwości przewidzenia rzeczywistego kosztu kredytu we frankach ani zweryfikowania sposobu ustalania kursu waluty.

Skutki eliminacji klauzul – odfrankowienie, a nie nieważność

Sąd nie podzielił stanowiska, że umowa powinna zostać uznana za nieważną w całości. Przyjął natomiast, że:

• po usunięciu klauzul abuzywnych umowa może być dalej wykonywana,

• kredyt staje się kredytem złotowym,

• oprocentowanie pozostaje oparte o stawkę LIBOR właściwą dla CHF.

Taki model rozliczenia doprowadził do powstania nadpłat po stronie kredytobiorców, które bank zobowiązany był zwrócić.

Opinia biegłego i rozliczenie nadpłat

Na podstawie opinii biegłego sądowego ustalono, że:

• nasi Klienci wpłacili na rzecz banku łącznie 166 388,38 zł,

• po wyeliminowaniu klauzul przeliczeniowych należna kwota wynosiła 96 614,43 zł,

• różnica – 69 773,95 zł – stanowiła świadczenie nienależne.

Kwota ta została zasądzona wraz z odsetkami, a bank poniósł pełne koszty procesu.

Znaczenie wyroku dla posiadaczy kredytów frankowych

Wyrok XVI C 632/17 ma istotne znaczenie dla osób posiadających:

• kredyt frankowy denominowany lub indeksowany,

• umowy zawarte z dawną Nordea Bank, obecnie PKO BP,

• kredyty spłacane w złotych, ale rozliczane według tabel kursowych banku.

Orzeczenie potwierdza, że:

• kredyt we frankach nie musi prowadzić do nieważności umowy,

• możliwe jest skuteczne odfrankowienie kredytu,

• bank może zostać zobowiązany do zwrotu znacznych nadpłat.

Podsumowanie

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w sposób konsekwentny zastosował standardy ochrony konsumenta wynikające z prawa krajowego i unijnego. Wyrok ten potwierdza, że klauzule przeliczeniowe oparte na tabelach kursowych banku nie mogą funkcjonować w obrocie prawnym, a ich eliminacja prowadzi do realnych korzyści finansowych po stronie kredytobiorców.

W Kancelarii Themi od lat prowadzimy sprawy dotyczące kredytów frankowych – zarówno o unieważnienie umów, jak i o ich odfrankowienie. Orzeczenie XVI C 632/17 doskonale wpisuje się w linię argumentacyjną, którą skutecznie realizujemy w interesie naszych Klientów.