W kolejnej sprawie dotyczącej kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego sąd rejonowy jednoznacznie potwierdził, że bank pobierał raty w sposób sprzeczny z prawem, stosując klauzule abuzywne, oparte na dowolnie ustalanych kursach waluty. Wyrok wpisuje się w ugruntowaną już linię orzeczniczą, zgodnie z którą mechanizmy indeksacyjne stosowane przez banki naruszały interesy konsumentów i prowadziły do pobierania świadczeń nienależnych.

W sprawie tej powód dochodził zwrotu części rat kapitałowo-odsetkowych, pobranych przez bank na podstawie klauzul indeksacyjnych uznanych za niedozwolone. Sąd przyznał mu rację w przeważającej części i zasądził 39.875,67 zł wraz z odsetkami.

1. Okoliczności sprawy – kredyt indeksowany z 2008 r.

Powód wraz ze zmarłą małżonką zaciągnęli w 2008 r. kredyt hipoteczny indeksowany do CHF na kwotę ponad 274 tys. zł. Integralną częścią umowy był regulamin kredytu, w którym znalazły się kluczowe postanowienia dotyczące:

• przeliczenia wypłaty kredytu po kursie kupna z tabeli banku,

• przeliczenia rat kredytu po kursie sprzedaży z tej samej tabeli,

• wyrażenia salda zadłużenia w CHF.

Jak podkreślił sąd, kursy te były ustalane jednostronnie przez bank i nie wynikały z żadnych obiektywnych kryteriów, co miało kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia.

Powód domagał się zwrotu tej części rat, którą bank pobrał wskutek stosowania klauzul abuzywnych – łącznie ponad 41 tys. zł.

2. Czy umowa kredytu była ważna? Sąd odpowiada: tak, ale klauzule indeksacyjne – nie

Sąd nie podzielił argumentu o nieważności całej umowy kredytu. Uznał, że spełniała ona wymogi art. 69 ustawy Prawo bankowe i zawierała wszystkie elementy przedmiotowo istotne.

Jednocześnie kluczowe elementy mechanizmu indeksacji – zawarte w § 7 ust. 4 oraz § 9 ust. 2 regulaminu – zostały uznane za niedozwolone postanowienia umowne. Sąd wskazał m.in., że:

a) Bank jednostronnie ustalał kursy kupna i sprzedaży CHF

Konsument nie miał żadnego wpływu na sposób tworzenia tabel kursowych, a bank nie określił obiektywnych reguł.

b) Brak było przejrzystości i weryfikowalności mechanizmu indeksacji

Umowa i regulamin nie wskazywały, jak wyznaczane są kursy, w jaki sposób powstaje tabela i jakie czynniki na nią wpływają.

c) Postanowienia naruszały równowagę kontraktową

Bank mógł dowolnie kształtować wysokość zobowiązania konsumenta, co rażąco naruszało jego interesy.

Co istotne — sąd wskazał, że sama zgoda konsumenta na kredyt indeksowany nie oznacza, że zaakceptował sposób kształtowania kursu, zwłaszcza gdy nie został on określony w sposób jednoznaczny i przejrzysty.

3. Skutek abuzywności: brak skutecznego zastrzeżenia indeksacji

To jeden z najważniejszych wniosków wyroku.

Sąd podkreślił, że:

• po wyeliminowaniu §7 ust. 4 i §9 ust. 2 regulaminu, mechanizm indeksacji nie może funkcjonować,

• klauzula indeksacyjna nie zawiera żadnych kryteriów umożliwiających ustalenie kursu CHF,

• brak przepisów dyspozytywnych, które mogłyby takie klauzule zastąpić.

W rezultacie kredyt należy traktować tak, jakby był kredytem złotowym z oprocentowaniem opartym na stawce LIBOR CHF, co prowadzi do powstania po stronie konsumenta nadpłat, które podlegają zwrotowi.

4. Pobierane przez bank raty przekraczały należne świadczenie

Po przeliczeniu rat wyłącznie według wysokości nominalnego kapitału i prawidłowego oprocentowania (bez indeksacji) sąd ustalił, że bank pobrał:

• 112.837,77 zł – suma wpłat,

• 72.962,10 zł – suma rat należnych,

• 39.875,67 zł – kwota nadpłaty stanowiąca świadczenie nienależne.

Ta kwota została zasądzona w całości.

5. Odsetki i przedawnienie

Sąd zasądził odsetki od 14 kwietnia 2017 r. – daty upływu terminu wyznaczonego w wezwaniu do zapłaty.

Odnosząc się do zarzutu przedawnienia, sąd jednoznacznie stwierdził:

• roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia ma 10-letni termin przedawnienia,

• nie jest to świadczenie okresowe.

Wobec tego roszczenie powoda nie mogło być uznane za przedawnione.

6. Znaczenie wyroku dla konsumentów

Wyrok potwierdza kilka kluczowych zasad, istotnych w sprawach „frankowych”:

✔ Klauzule, które pozwalają bankowi jednostronnie ustalać kurs waluty, są abuzywne.

✔ Po ich eliminacji mechanizm indeksacji nie może zostać utrzymany.

✔ Konsumentowi przysługuje zwrot świadczeń nienależnie pobranych przez bank.

✔ Kredyt może istnieć dalej jako kredyt złotowy z oprocentowaniem LIBOR.

✔ Roszczenia o zwrot nadpłat przedawniają się w terminie 10 lat.

Orzeczenie to wpisuje się w rosnącą liczbę wyroków sądów powszechnych, w których potwierdza się wadliwość konstrukcji kredytów indeksowanych i denominowanych stosowanych przez banki przed 2011 rokiem.

7. Podsumowanie

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli uznał, że:

• klauzule indeksacyjne z regulaminu kredytu były niedozwolone,

• bank pobierał raty w oparciu o postanowienia, które nie wiążą konsumenta,

• powód ma prawo do zwrotu 39.875,67 zł wraz z odsetkami,

• pozostała część powództwa (niewielka) została oddalona,

• koszty procesu poniósł bank.

Wyrok ten stanowi przykład niezwykle precyzyjnej i kompleksowej analizy abuzywności klauzul indeksacyjnych i pokazuje, że nawet na poziomie sądów rejonowych konsumenci mogą skutecznie dochodzić swoich praw.