Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 6 lipca 2020 r., sygn. XXV C 440/19

Wyrokiem z dnia 6 lipca 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie (XXV Wydział Cywilny) uwzględnił w istotnej części powództwo naszych Klientów przeciwko Raiffeisen Bank International AG, następcy prawnemu Polbank EFG, w sprawie dotyczącej kredytu frankowego indeksowanego do CHF. Sprawa dotyczyła dwóch umów kredytu hipotecznego zawartych w latach 2007–2008, a więc typowych umów oferowanych masowo w okresie największej sprzedaży kredytów we frankach szwajcarskich

.

Charakter umów i istota sporu

Obie umowy miały konstrukcję kredytu indeksowanego do waluty obcej, w którym kwota kredytu była wypłacana w złotych, natomiast saldo zadłużenia oraz wysokość rat były przeliczane według kursu CHF ustalanego jednostronnie przez bank w jego tabelach kursowych. Mechanizm ten – powszechnie stosowany w umowach Polbank EFG – prowadził do sytuacji, w której:

• bank samodzielnie i arbitralnie określał kurs waluty,

• kredytobiorca nie miał realnej możliwości weryfikacji ani kontroli sposobu ustalania salda kredytu,

• ryzyko kursowe było przerzucone niemal w całości na konsumenta.

Powództwo obejmowało roszczenia o zapłatę nienależnie pobranych świadczeń, wynikających z wykonywania umowy z zastosowaniem – w ocenie strony powodowej – niedozwolonych klauzul umownych.

Abuzywność klauzul indeksacyjnych

Sąd podzielił argumentację naszych Klientów, uznając, że kluczowe postanowienia umów oraz regulaminu kredytowego Polbank EFG miały charakter abuzywny w rozumieniu art. 385¹ k.c.. W szczególności Sąd wskazał, że:

• klauzule odsyłające do tabel kursowych banku nie określały żadnych obiektywnych kryteriów ustalania kursów walut,

• mechanizm indeksacji nie był transparentny i nie pozwalał konsumentowi oszacować rzeczywistych kosztów kredytu,

• bank przyznał sobie prawo do jednostronnego kształtowania wysokości zobowiązania kredytobiorców.

Sąd zwrócił uwagę, że nawet jeżeli klauzule indeksacyjne dotyczyły elementów wpływających na wysokość świadczeń stron, to zostały sformułowane w sposób niejednoznaczny, co otwierało drogę do ich kontroli pod kątem abuzywności.

Skutki eliminacji klauzul niedozwolonych – „odfrankowienie” kredytu

W realiach tej sprawy Sąd przyjął, że po wyeliminowaniu niedozwolonych postanowień umownych dotyczących indeksacji, umowy mogą być dalej wykonywane jako kredyty złotowe, oprocentowane według stawki właściwej dla CHF (LIBOR) powiększonej o marżę banku.

Takie rozstrzygnięcie oznaczało tzw. odfrankowienie kredytu, a więc:

• uznanie, że saldo zadłużenia powinno być liczone w złotych,

• zwrot na rzecz Klientów nadpłat wynikających z bezpodstawnego stosowania mechanizmu indeksacji,

• utrzymanie umowy w mocy, ale bez ryzyka walutowego.

Sąd zasądził na rzecz powodów łącznie 97.005,80 zł, uznając, że świadczenia spełnione przez kredytobiorców w oparciu o abuzywne klauzule stanowiły świadczenia nienależne.

Znaczenie wyroku dla kredytobiorców Polbank / Raiffeisen

Wyrok ten doskonale wpisuje się w ugruntowaną linię orzeczniczą Sądu Okręgowego w Warszawie w sprawach o kredyt we frankach, potwierdzając, że:

• konstrukcja kredytów indeksowanych Polbank EFG była wadliwa prawnie,

• klauzule tabelaryczne nie spełniały standardów transparentności wymaganych w relacjach z konsumentami,

• możliwe jest skuteczne dochodzenie roszczeń nawet w przypadku wieloletniego wykonywania umowy.

Co istotne, Sąd nie podzielił argumentacji banku, jakoby późniejsze aneksy umożliwiające spłatę bezpośrednio w CHF sanowały pierwotną abuzywność umowy. Abuzywność oceniana jest bowiem na moment zawarcia umowy, a nie przez pryzmat późniejszych działań banku.

Podsumowanie

Sprawa zakończona wyrokiem z 6 lipca 2020 r. pokazuje, że nawet w sytuacjach, w których sąd nie decyduje się na stwierdzenie nieważności całej umowy, kredyt frankowy może zostać skutecznie „odfrankowiony”, przynosząc kredytobiorcom realne i wymierne korzyści finansowe.

Dla naszych Klientów oznaczało to odzyskanie znacznych kwot oraz trwałe wyeliminowanie ryzyka kursowego. Dla innych kredytobiorców Polbank EFG (Raiffeisen) – kolejny mocny argument, że droga sądowa w sprawach o kredyty frankowe pozostaje skutecznym i racjonalnym rozwiązaniem.