II C 726/18

Uzasadnienie

           [OSOBA] Polski Spółka Akcyjna w Warszawie wniósł pozew przeciwko [OSOBA] i [OSOBA] domagając się zasądzenia w postępowaniu nakazowym od pozwanych [OSOBA] 163.240,88 CHF (wartość przedmiotu sporu została wyliczona wg średniego kursu złotego w stosunku do walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski, który na dzień 2018-04-27 wynosi: 1 CHF= 3,5306 PLN) wraz z dalszymi należnymi odsetkami umownymi naliczanymi od należności głównej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego; aktualna wysokość stopy wg której naliczane są odsetki wynosi 10,00% w stosunku rocznym, jednak nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa od kwoty 150.954,69 CHF od dnia 26 kwietnia 2018r. Jednocześnie powód [OSOBA], że na kwotę żądania 163.240,88 CHF składa się: należność główna (kapitał) 150.954,69 CHF, odsetki umowne liczone od 01.12.2016r. do 25.04.2018r. w kwocie 12.286,19 CHF, które są znane powodowi na dzień wystawienia pozwu o zapłatę, gdyż zostały wyliczone (lecz nie skapitalizowane), koszty, opłaty i prowizje bankowe: 0,00 CHF, a nadto wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód [OSOBA], że w dniu 23.07.2008 r. [OSOBA] oraz [OSOBA] zawarli z PKO Bankiem Polskim SA umowę o kredyt hipoteczny nr 4810202498000083960044139 i na podstawie [OSOBA] Bank Polski S.A. stwierdzone zostało, że na 25.04.2018r. figuruje w nich wymagalne zadłużenie z tytułu niespłaconej umowy. Jak podał, w związku z brakiem spłaty zadłużenia w dniu 21.08.2017r. skierował do pozwanych [OSOBA], które zostało skutecznie doręczone w dniu 07.09.2017r., jednak pozwani [OSOBA] powoda [OSOBA].

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 20 czerwca 2018 r., w sprawie o sygn. akt: II Nc 211/18, Sąd Okręgowy w Katowicach nakazał pozwanym [OSOBA], [OSOBA], aby zapłacili solidarnie na rzecz powoda [OSOBA] Polskiego Spółki Akcyjnej w Warszawie kwotę 150.954,69 CHF z umownymi odsetkami w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP w skali roku, przy czym nie więcej niż stopa odsetek ustawowych za opóźnienie liczonymi od dnia 26 kwietnia 2018 r. oraz kwotę 6.679,25 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu albo wnieśli w tym terminie sprzeciw (k.42).

Od powyższego nakazu zapłaty pozwani [OSOBA], zaskarżając go w całości oraz wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz wnieśli o zasądzenie od powoda [OSOBA] pozwanych [OSOBA], w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozowani powołali się na następujące zarzuty: brak podstaw faktycznych i prawnych uzasadniających żądanie pozwu, a to wobec faktu niewykazania przez powoda [OSOBA], bezpodstawność żądania pozwu zarówno co do zasady, jak i wysokości, a to wobec faktu, iż powód [OSOBA] zobowiązań wobec pozwanych. [OSOBA], iż powód [OSOBA] do pozwu żadnych innych dowodów, które mogłyby stanowić potwierdzenie objętych niniejszym postępowaniem roszczeń. Zakwestionowali dane, które wynikają, z przedłożonych przez bank wyciągu z ksiąg bankowych, wypowiedzeń umowy oraz wezwań do zapłaty oraz okoliczność, że powód [OSOBA] umowę. Po pierwsze zauważyli, że powód [OSOBA], które upoważniały pracowników banku do zawarcia przedmiotowej umowy oraz jej wypowiedzenia, po drugie powinien był dwukrotnie wezwać pozwanego do zapłaty rzekomo niezapłaconych rat kredytowych zakreślając pozwanym [OSOBA] zapłatę, czego powód [OSOBA], po trzecie pismo, na które powołuje się powód w zakresie wypowiedzenia umowy nie zawierało oświadczenia o wypowiedzeniu umowy, bowiem oświadczenie powoda [OSOBA] i [OSOBA] w istocie wezwanie do zapłaty, po czwarte nie mogło dojść do wypowiedzenia umowy skoro nie posiadali względem powoda [OSOBA]. Podnieśli, że spłacając kredyty od samego początku dokonywali znacznych nadpłat, nie mając świadomości, że harmonogramy spłat przedstawiane przez bank są niezgodne z umową, zaś niezgodność ta wynika z braku jakichkolwiek postanowień umownych, które regulowałyby mechanizm nominacji (waloryzacji) udzielonego kredytu, mechanizm przeliczenia kwoty udzielonego (wypłaconego) kredytu w PUN na saldo zadłużenia wyrażone w CHF. mechanizm wypłaty kredytu w PLN czy też zasady rozliczania spłat dokonywanych przez pozwanych w PLN na saldo zadłużenia wyrażone w CHF. W konsekwencji stwierdzili, że bank wypłacając pozwanym [OSOBA] w PLN nie wykonał umowy. W ich ocenie wyliczenie wysokości salda pozwanych [OSOBA] dzień wypowiedzenia Umowy, powinno zatem zostać poprzedzone wyliczeniem wysokości rat kredytowych, do których uiszczania zobowiązani byli pozwani [OSOBA], bez waloryzacji kwoty kredytu kursem waluty CHF. Wyjaśnili także w jaki sposób winno nastąpić wyliczenie wartości kredytu już spłaconego. Konkludując podnieśli, że strony nie umówiły się co do głównych świadczeń stron umowy, co winno skutkować stwierdzeniem nieważności całej umowy. Nadto podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia – 3 letni. Jednocześnie przedstawili argumentację przemawiającą za uznaniem sprzeczności umowy z art. 69 ust. 1 i 2 ustawy Prawo bankowe w brzmieniu z dnia zawarcia Umowy, wskazując przede wszystkim na niedookreślenie zobowiązań stron, czyli wzajemnych głównych świadczeń stron. Podnieśli, że nie została określona kwota kredytu, nie zostały ponadto określone zasady spłaty kredytu, ukryto prowizję od uruchomienia kredytu. Wywiedli nadto, że prawo dewizowe w przypadku przedmiotowej umowy, nie może być odstępstwem od zasady walutowości, z uwagi na brak znamion obrotu dewizowego. Dostrzegli złamanie zasady walutowości wyrażonej w ówczesnym brzmieniu art. 358 k.c. oraz konieczność stwierdzenia nieważności umowy w oparciu o art. 58 k.c.

Powód w odpowiedzi na pismo pozwanych [OSOBA], że podtrzymuję żądanie pozwu w całości oraz wszelkie twierdzenia i wnioski, wnosząc również o zasądzenie od pozwanych [OSOBA] powoda [OSOBA], w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaprzeczył, by nie istniało wymagalne zadłużenie z tytułu stosunku zobowiązaniowego wynikającego z umowy. Podał, że kilkukrotnie wypełnił obowiązek informacyjny wynikający z § 40 pkt 1 Umowy kredyty i zaprzeczył, by oświadczenie o wypowiedzeniu zostało pod warunkiem zawieszającym nie było skuteczne. Podniósł, że wyciąg z ksiąg bankowych ma w postępowaniu cywilnym moc jedynie dokumentu prywatnego, jednakże posiada walor dowodu w postępowaniu cywilnym. Zwrócił uwagę na zestawienie operacji na rachunku pozwanych [OSOBA] kredytu oraz historię operacji na kontrakcie kredytowym, które korelują w treścią wyciągu. Kolejno powód [OSOBA], się do kwestii dopuszczalności zawierania kredytów denominowanych. Podał, że wypłacił pozwanym [OSOBA] ze złożoną przez pozwanych [OSOBA] że zawarta przez strony Umowa kredytu składała się z dwóch części tj: Części Szczególnej Umowy (CSU) oraz Części Ogólnej Umowy (COU). Odniósł się także do treści aneksów. Zaprzeczył by zawarcie umowy kredytu denominowanego w jakimkolwiek stopniu było niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa oraz że postanowienia umowy kredytu zostały sformułowane w sposób sprzeczny z obowiązującą w dacie jej zawarcia zasadą walutowości, wyrażoną w art. 358 § 1 k.c.

Powód w piśmie procesowym z dnia 1 października 2020 r. oświadczył, że modyfikuje powództwo w ten sposób, że wnosi – jako żądani ewentualne - o zasądzenie solidarnie od pozwanych [OSOBA] i [OSOBA] na swoją rzecz kwoty 456.681,87 zł  wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 2 października 2020 r. do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu tego stanowiska powód [OSOBA], że brak jest podstaw do uznania umowy na nieważną, jednak roszczenie ewentualne wywodzi gdyby Sąd miał odmienne stanowisko. Powołując się na art. 405 k.c. wskazał, że przy założeniu, że umowa jest nieważna to pozwanych [OSOBA] przekazanej im przez bank kwoty stanowiącej równowartość kwoty kredytu w PLN, której pozwani [OSOBA], więc pozostają wzbogaceni kosztem banku, biorąc pod uwagę że korzystali z kapitału  przez pewien czas co miało wartość rynkową, jako usługa polegająca na oddaniu do dyspozycji środków pieniężnych. Wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego. Mimo ze w piśmie pojawiła się argumentacja dotycząca „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” to samym przedmiotem żądania w tej części była jedynie nominalna kwota wypłacona przez powoda [OSOBA] w wykonaniu spornej umowy.

W czasie rozprawy z dnia 2 października 2020 r. pełnomocnik pozwanych [OSOBA] roszczenia ewentualnego ujętego w piśmie powoda, podtrzymując wyrażone wcześniej stanowisko.

W trakcie rozprawy z dnia 2 października 2020 r. pełnomocnik powoda [OSOBA], że nie kwestionuje faktu, że kwota wskazana w żądaniu ewentualnym została faktycznie wypłacona pozwanym [OSOBA].

W czasie rozprawy z dnia 11 grudnia 2020 r. pozwani [OSOBA] o rozłożenie zasadzonego świadczenia na raty po 2.000 zł miesięcznie w razie jego uwzględnienia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

[OSOBA] i [OSOBA] około 2004 r. oraz około 2006r. zawarli z powodem [OSOBA] z przeznaczeniem na zakup mieszkania, a drugi na budowę domu, w walucie CHF. W związku z brakiem środków na budowę dachu, pozwani [OSOBA] i [OSOBA] wystąpili do powoda [OSOBA] Polski Spółka Akcyjna w Warszawie z wnioskiem o udzielenie kredytu hipotecznego denominowanego CHF, który rozpatrzono pozytywnie, przy założeniu że część uzyskanej kwoty posłuży na pokrycie zadłużenia z tytułu wcześniejszej umowy kredytowej pozwanych. Na krótko po dostarczeniu dokumentów projekt umowy był gotowy. [OSOBA] by móc kontynuować budowę domu, pozwani [OSOBA], jednak nie byli w stanie jej zrozumieć. Działali w zaufaniu do banku (dowód: wniosek kredytowy k. [DZIAŁKA]-[DZIAŁKA], decyzja kredytowa k. 229-235, 236-237, przesłuchanie pozwane [OSOBA] – zapis elektroniczny rozprawy z dnia 8 lutego 2019 r. k. 289, pozwanego [OSOBA] – zapis elektroniczny rozprawy z dnia 8 lutego 2019 r. k. 292, zeznania świadka [OSOBA] –zapis elektroniczny rozprawy z dnia 11 grudnia 2020 r. k. 554.).

W dniu 23 lipca 2008 r. pozwani [OSOBA] i [OSOBA] zawarli z pozwanym [OSOBA] Polskim Spółką Akcyjną w Warszawie, w Oddziale nr 5 w Sosnowcu umowę Kredytu Hipotecznego MIX ze zmienną stopą procentową nr 48102024980000839600441394 na kwotę stanowiącą równowartość 220.523,38 CHF (§ 2 ust. 1 Części Szczegółowej Umowy). Kredyt przeznaczony był na spłatę kredytu udzielonego na cele mieszkaniowe, spłatę kredytów na cele konsumpcyjne oraz dowolny cel nie związany z prowadzeniem działalności gospodarczej (§ [DZIAŁKA] ust. [DZIAŁKA] Części Szczegółowej Umowy). Wskazano, że kredyt jest udzielony na 240 miesięcy, licząc od dnia zawarcia umowy (§ 2 ust. 4 Części Szczegółowej Umowy). W dalszej części umowy, określono stawkę referencyjną w dniu sporządzenia umowy, stałą marżę PKO BP SA, oprocentowanie kredytu w stosunku rocznym, roczną stopę oprocentowania dla zadłużenia przeterminowanego, prowizję. Podano, że szacunkowy całkowity koszt kredytu w dniu sporządzenia umowy wynosi: 318.562,47 zł, szacunkowa wysokość kosztu który Kredytobiorca będzie zobowiązany ponieść z tytułu odsetek: 14.879,44CHF (§ 2 ust. 1 pkt 3 Części Szczegółowej Umowy). W § 4 Części Szczegółowej Umowy ustanowiono zabezpieczenia umowy w postaci hipoteki zwykłej, hipoteki kaucyjnej oraz przelewu wierzytelności pieniężnej z umowy ubezpieczenia nieruchomości od ognia i innych zdarzeń losowych, a także weksla własnego in blanco.

Wypłata kredytu miała nastąpić jednorazowo na rachunek kredytobiorców (§ 6 ust. 3 Części Szczegółowej Umowy).

Kredyt spłacany miał być do dnia 1 lipca 2028 r. w równych ratach kapitałowo- odsetkowych annuitetowych (§ 7 ust. 1 i 3 Części Szczegółowej Umowy). Spłata miała następować poprzez obciążanie rachunku pozwanych 1-każdego dnia miesiąca (§ 7 ust. 4 i 5 Części Szczegółowej Umowy w zw. z § 21 ust. 1 Części Ogólnej Umowy).

W § 11 Części Szczegółowej Umowy pozwani [OSOBA], że wzór umowy wraz ze wzorem załączników, o których mowa w ust.5, został im doręczony przed zawarciem umowy i zapoznali się z ich treścią (ust. 1), zostali poinformowani, iż ponoszą ryzyko: zmiany kursów waluty, polegające na wzroście wysokości zadłużenia z tytułu kredytu oraz wysokości rat kredytu, wyrażonych w walucie polskiej, przy wzroście kursów waluty kredytu, stopy procentowej, polegające na wzroście raty spłaty przy wzroście stawki referencyjnej (ust. 2).

W § 3 Części ogólnej wskazano, że PKO BP SA stawia kredyt albo pierwszą transzę do dyspozycji Kredytobiorcy w terminie do 3 dni roboczych, po stwierdzeniu spełnienia przez Kredytobiorcę warunków wypłaty kredytu, z zastrzeżeniem ust. 4 (ust.1), w przypadku konieczności kontroli inwestycji, PKO BP SA stawia transze do dyspozycji Kredytobiorcy w terminie do 10 dni roboczych, po stwierdzeniu spełnienia przez Kredytobiorcę warunków wypłaty transzy (ust. 2), PKO BP SA powiadamia Kredytobiorcę o terminie postawienia kredytu albo transzy do dyspozycji Kredytobiorcy w sposób uzgodniony z Kredytobiorcą (ust.3), Wypłata kredytu albo każdej transzy wymaga złożenia przez Kredytobiorcę pisemnej dyspozycji wypłaty (ust.4), Wypłata kredytu jest dokonywana jednorazowo albo w transzach na rachunek, o którym mowa w § 6 ust. 3 CSU, zgodnie ze złożoną przez Kredytobiorcę pisemną dyspozycją wypłaty (ust. 5). [OSOBA] korzysta z karencji w spłacie kredytu, o której mowa w § 7 ust. 2 CSU, wypłata kredytu albo wszystkich transz powinna nastąpić w okresie karencji (ust. 6), niedokonanie przez Kredytobiorcę wypłaty kredytu albo wszystkich transz w okresie karencji, o której mowa w § 7 ust. 2 CSU, oznacza rezygnację z niewypłaconej kwoty kredytu (ust. 7).

W Części Ogólnej Umowy określono również zasady oprocentowania kredytu wskazując w § 5, że PKO BP SA pobiera odsetki od kredytu według zmiennej stopy procentowej, w stosunku rocznym, której wysokość jest ustalana w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej, jako suma stawki referencyjnej i stałej marży oraz, w przypadku bilansowania, marży dodatkowej. W §2 ust. 5 CSU nie wskazano rodzaju stawki referencyjnej (np. WIBOR, LIBOR, EURIBOR lub inne) ani waluty dla tej stawki (np. PLN, CHF, EUR, USD lub inne) czy jej rodzaju (np. 1 msc, 3 msc, 6 msc 1 rok lub inne).

[OSOBA] stawką referencyjną dla umowy stron był WIBOR 3M (§ 1 ust. 1 pkt 16 COU. § 5 ust. 1 COU wskazywał, że pierwszy okres obowiązywania stawki referencyjnej może być krótszy i rozpoczyna się w dniu wypłaty kredytu albo pierwszej transzy. Koniec pierwszego okresu obowiązywania stawki referencyjnej przypada w dniu poprzedzającym ostatni dzień wymagalności kredytu i odsetek przed upływem pierwszego okresu obowiązywania stawki referencyjnej. Kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej kończą się w dniu poprzedzającym dzień, w którym rozpoczął się następny trzymiesięczny okres obowiązywania stawki referencyjnej, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w miesiącach, przewidzianych w przepisach polskiego Kodeksu cywilnego (ust.1), zmiany wysokości stawki referencyjnej następują w dniu wymagalności raty spłaty kredytu i odsetek, z zastrzeżeniem ust. 3 (ust. 2), W całym okresie kredytowania Kredytobiorca może złożyć dyspozycję zmiany rodzaju stawki referencyjnej, najpóźniej 7 dni przed końcem okresu obowiązywania stawki referencyjnej. W dyspozycji zmiany rodzaju stawki Kredytobiorca wyznacza datę roboczego dnia, od którego będzie obowiązywała nowa stawka (ust. 3), Wzrost stawki referencyjnej wpływa na podwyższenie oprocentowania kredytu, które spowoduje wzrost raty spłaty kredytu i odsetek (ust. 4). W § 6 podano, że od dnia wypłaty PKO BP SA pobiera odsetki od kredytu według stałej stopy procentowej, w stosunku rocznym, której wysokość jest ustalana w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne dwuletnie okresy obowiązywania stawki referencyjnej, jako suma stawki referencyjnej IRS i stałej marży. Pierwszy okres obowiązywania stawki referencyjnej może być krótszy i rozpoczyna się w dniu wypłaty kredytu. Koniec pierwszego okresu obowiązywania stawki referencyjnej przypada w dniu poprzedzającym ostatni dzień wymagalności kredytu i odsetek przed upływem okresu 2 lat. Kolejne dwuletnie okresy obowiązywania stawki referencyjnej kończą się w dniu poprzedzającym dzień, w którym rozpoczął się następny dwuletni okres obowiązywania stawki referencyjnej, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w latach, przewidzianych w przepisach polskiego Kodeksu cywilnego (ust. 1). Do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia obowiązywania stawki IRS PKO BP SA pobiera odsetki od kredytu według zmiennej stopy procentowej, w stosunku rocznym, której wysokość jest ustalana w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej, jako suma stawki referencyjnej WIBOR i stałej marży. Pierwszy okres obowiązywania stawki referencyjnej może być krótszy i rozpoczyna się w dniu wypłaty pierwszej transzy. Koniec pierwszego okresu obowiązywania stawki referencyjnej przypada w dniu poprzedzającym ostatni dzień wymagalności kredytu i odsetek przed upływem pierwszego okresu obowiązywania stawki referencyjnej. Kolejne trzymiesięczne okresy obowiązywania stawki referencyjnej kończą się w dniu poprzedzającym dzień, w którym rozpoczął się następny trzymiesięczny okres obowiązywania stawki referencyjnej, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w miesiącach, przewidzianych w przepisach polskiego Kodeksu cywilnego (ust. 2), Od pierwszego dnia roboczego włącznie następującego po dniu rozpoczęcia spłaty kapitału PKO BP SA pobiera odsetki od kredytu według stałej stopy procentowej, w stosunku rocznym, której wysokość jest ustalana w dniu rozpoczynającym pierwszy i kolejne dwuletnie okresy obowiązywania stawki referencyjnej, jako suma stawki referencyjnej IRS i stałej marży. Pierwszy okres obowiązywania stawki referencyjnej może być krótszy i rozpoczyna się w drugim dniu roboczym następującym po dniu całkowitej wypłaty kredytu. Koniec pierwszego okresu obowiązywania stawki referencyjnej przypada w dniu poprzedzającym ostatni dzień wymagalności kredytu i odsetek przed upływem okresu 2 lat. Kolejne dwuletnie okresy obowiązywania stawki referencyjnej kończą się w dniu poprzedzającym dzień, w którym rozpoczął się następny dwuletni okres obowiązywania stawki referencyjnej, z uwzględnieniem zasad liczenia terminów oznaczonych w latach, przewidzianych w przepisach polskiego Kodeksu cywilnego (ust. 3), Zmiany wysokości stawki referencyjnej następują w dniach wymagalności raty spłaty kredytu i odsetek, z zastrzeżeniem ust. 5 (ust. 4), W całym okresie kredytowania Kredytobiorca może złożyć dyspozycję zmiany rodzaju stawki referencyjnej, najpóźniej 7 dni przed końcem okresu obowiązywania stawki referencyjnej. W dyspozycji zmiany rodzaju stawki Kredytobiorca wyznacza datę roboczego dnia, od którego będzie obowiązywała nowa stawka (ust. 5), Wzrost stawki referencyjnej wpływa na podwyższenie oprocentowania kredytu, które spowoduje wzrost raty spłaty kredytu i odsetek (ust. 6). W § 7 podano, że zmiana wysokości stawki referencyjnej powoduje zmianę wysokości oprocentowania kredytu o taką samą liczbę punktów procentowych (ust. 1), marża dodatkowa jest pobierana w przypadku bilansowania, przez pierwszy i kolejne 3-letnie okresy kredytowania, licząc od dnia zawarcia umowy (ust. 2), na miesiąc przed upływem pierwszego i kolejnych 3-letnich okresów kredytowania, PKO BP SA poinformuje Kredytobiorcę o zmianie wysokości marży dodatkowej, listem poleconym lub poprzez doręczenie do rąk własnych za potwierdzeniem odbioru. Kredytobiorca wyraża zgodę na uznanie za doręczony list, wysłany przez PKO BP SA na ostatnio wskazane imię i nazwisko oraz adres Kredytobiorcy, w razie zwrotu listu do PKO BP SA (ust. 3). Marża dodatkowa, ustalona przez PKO BP SA na kolejny 3-letni okres kredytowania, obowiązuje jeżeli PKO BP SA nie otrzyma od Kredytobiorcy pisemnego sprzeciwu wobec nowej wysokości marży dodatkowej, w terminie 7 dni od dnia doręczenia Kredytobiorcy informacji o zmianie wysokości marży dodatkowej (ust. 4). Otrzymanie przez PKO BP SA sprzeciwu, o którym mowa w ust. 4, oznacza rezygnację przez Kredytobiorcę z bilansowania i zaprzestanie pobierania marży dodatkowej z dniem zakończenia bieżącego 3-letniego okresu kredytowania (ust. 5). PKO BP SA powiadamia Kredytobiorcę w formie pisemnej, o każdej zmianie wysokości oprocentowania kredytu, z podaniem terminu, od którego zmiana ta obowiązuje. W przypadku, gdy zabezpieczenie kredytu stanowi poręczenie powyższą informację otrzymują poręczyciele. PKO BP SA nie będzie informować o każdej zmianie wysokości oprocentowania kredytu osób innych niż poręczyciele, będących dłużnikami PKO BP SA z tytułu zabezpieczenia kredytu (ust. 6). W § 8 określono, że odsetki będą. obliczane miesięcznie od (kwoty zadłużenia z tytułu kredytu/podstawy oprocentowania kredytu według obowiązującej w tym okresie zmiennej/stałej stopy procentowej dla kredytu począwszy od dnia następnego po dniu wypłaty kredytu albo pierwszej transzy, do dnia spłaty kredytu włącznie (ust.1)), odsetki są obliczane w okresach jednodniowych (ust. 2), natomiast w § 9 wskazano, że środki pieniężne Kredytobiorcy zgromadzone na rachunku bilansującym nie są oprocentowane (ust.1), Kredytobiorca może dysponować środkami, o których mowa w ust. 1, bez ograniczeń za pośrednictwem rachunku ROR (ust. 2), a w § 10, że PKO BP SA powiadamia Kredytobiorcę na piśmie, o każdej zmianie wysokości oprocentowania kredytu, z podaniem terminu, od którego zmiana ta obowiązuje (ust. 1), W przypadku, gdy zabezpieczenie kredytu stanowi poręczenie, informację, o której mowa w ust. 1, otrzymują poręczyciele. PKO BP SA nie będzie informowała o każdej zmianie wysokości oprocentowania kredytu innych osób, nie będących dłużnikami osobistymi PKO BP SA z tytułu zabezpieczenia spłaty kredytu (ust. 2).

W dalszej Części Ogólnej Umowy określono zasady naliczania opłat i prowizji, zabezpieczenia spłaty kredytu oraz zasady spłaty kredytu.

W § 18 ujęto, że Kredytobiorca jest zobowiązany do spłaty całości wynikającego z umowy zadłużenia w terminie, o którym mowa w § 7 ust. 1 CSU (ust. 1), Kredytobiorca jest zobowiązany do spłat kredytu w ratach kapitałowo-odsetkowych, płatnych w terminie, o którym mowa w § 7 ust. 6 CSU, zgodnie z zawiadomieniami o wysokości raty spłaty kredytu, doręczanymi Kredytobiorcy i poręczycielom (ust. 2), natomiast w § 19, 20, 21, 22, 23, 30, 31 określono szczegółowo proces spłaty kredytu, mając na uwadze między innymi karencję, powstanie zadłużenia, cel bilansowania, kolejność zaliczania spłaty zadłużenia, ustalenie terminu spłaty, możliwość zawieszenia spłaty kredytu.

W § 33 sprecyzowano, że niespłacenie przez Kredytobiorcę części albo całości raty spłaty kredytu w terminie określonym w umowie, spowoduje, że należność z tytułu zaległej spłaty staje się zadłużeniem przeterminowanym (ust. 1), brak środków na rachunku, o którym mowa w § 7 ust. 4 CSU, w terminie, o którym mowa w § 7 ust. 6 CSU, wywołuje skutek w postaci niespłacenia raty kredytu lub wynikającego z umowy zadłużenia (ust. 2).

W § 34 podano, że    PKO BP SA zawiadamia Kredytobiorcę pisemnie, listem zwykłym, o kwocie należności z tytułu zaległej i kolejnej raty spłaty kredytu, wysyłając przypomnienie (ust. 1), Przypomnienie, o którym mowa w ust. 1, otrzymują również poręczyciele oraz inne osoby będące dłużnikami PKO BP SA z tytułu zabezpieczenia spłaty kredytu (ust. 2), Koszty sporządzenia i wysłania przypomnienia obciążają Kredytobiorcę i są podawane w Taryfie (ust. 3). W § 35 określono skutki powstania zadłużenia przeterminowanego m.in. odnośnie naliczania odsetek, potrącania należności.

W rozdziale 7 [OSOBA] umowy określono zasady wypowiedzenia, rozwiązania i odstąpienia od umowy.

W § 40 określono, że PKO BP SA może wypowiedzieć umowę w części dotyczącej warunków spłaty w przypadku: 1) niedokonania przez Kredytobiorcę spłaty dwóch kolejnych rat kredytu w terminach określonych przez PKO BP SA w wysłanych do Kredytobiorcy i poręczycieli dwóch kolejnych przypomnieniach, o których mowa w § 34 COU, 2) naruszenia przez Kredytobiorcę postanowień umowy, 3) wykorzystania kredytu niezgodnie z celem określonym w umowie, 4) utraty lub przewidywanej, według oceny PKO BP SA, utraty zdolności Kredytobiorcy do spłaty kredytu, lub zmniejszenia się wartości zabezpieczenia, PKO BP SA może wypowiedzieć umowę w części dotyczącej warunków spłaty lub domagać się ustanowienia przez Kredytobiorcę dodatkowego zabezpieczenia spłaty kredytu, a w przypadku gdy kredyt jest wypłacany w transzach - wstrzymać dalszą wypłatę kredytu.

W § 41 podano, że PKO BP SA powiadomi o wypowiedzeniu umowy Kredytobiorcę i osoby, o których mowa w § 34 ust. 2 COU, poprzez doręczenie wypowiedzenia: 1) osobiście - za potwierdzeniem odbioru, lub 2) listem poleconym - za zwrotnym potwierdzeniem odbioru (ust. 1), okres wypowiedzenia umowy wynosi 30 dni, licząc od dnia następnego po dniu doręczenia Kredytobiorcy wypowiedzenia umowy (ust. 2), Kredytobiorca wyraża zgodę na uznanie za doręczone wypowiedzenie umowy, wysłane przez PKO BP SA listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru na ostatnio wskazane imię i nazwisko oraz adres Kredytobiorcy, w razie zwrotu listu do PKO BP SA (ust. 3), Za datę doręczenia wypowiedzenia umowy uznaje się dzień: 1) doręczenia wypowiedzenia osobiście lub listem poleconym, 2) pierwszego awizowania nie doręczonego wypowiedzenia wysłanego w sposób, o którym mowa w ust. 3 (ust.4)

W wyniku omyłki pracownika powodowego banku elementem umowy stron, zgodnie z § 1 ust. 2 CSU, stała się Część Ogólna Umowy dla kredytów w PLN, stąd w umowie stron nie ma żadnych postanowień dotyczących kursów PLN/CHF i zasad przeliczania świadczeń pomiędzy tymi dwoma walutami. [OSOBA] nawet z powyższego sprawy, gdyż byli zainteresowani uzyskanie kredytu w PLN, kwotę PLN faktycznie uzyskali i raty w PLN faktycznie spłacali (dowód: umowa kredytu k. 14-22, przesłuchanie stron k. 289-292, pełnomocnictwo [OSOBA] i [OSOBA] k. 113,114).

Umowa została zawarta z wykorzystaniem przedłożonego przez bank wzorca umownego bez możliwości negocjacji jej treści. Proces zawierania umowy trwał ok. 30 minut [OSOBA] sprawy z tego, że spłata rat będzie odbywała się z uwzględnieniem tabeli kursowej, gdyż w przypadku poprzednich kredytów w CHF zawartych z powodem [OSOBA] po prostu pobierane automatycznie z ich rachunku w PLN. Wypłata kredytu nastąpiła w walucie polskiej (dowód: przesłuchanie pozwanej [OSOBA] – zapis elektroniczny rozprawy z dnia 8 lutego 2019 r. k. 289, przesłuchanie pozwanego [OSOBA] – zapis elektroniczny rozprawy z dnia 8 lutego 2019 r. k. 292, dowody wypłaty kredytu k. 283 - 286).

Strony jednocześnie łączyły umowy rachunków oszczędnościowo – rozliczeniowych, usług bankowości elektronicznej oraz wydania określonych kart (dowód: umowa z dnia 01.12.2008r., z dnia 7.05.2009r., z dnia 13.09.2008 r., z dnia 19.06.2007r. k. 527 - 552).

Obowiązujący od dnia 8 stycznia 2008r. Regulamin Rachunków bankowych dla klientów instytucjonalnych w Powszechnej Kasie Oszczędności Banku Polskim S.A. określał, że w przypadku dokonania operacji walutowych z rachunku w walucie innej niż waluta rachunku, do rozliczania walut stosuje się kursy walut obowiązujące w PKO BP SA w chwili wykonywania dyspozycji, zgodnie z zasadami stosowania kursów obowiązującymi w PKO BP S.A. (§ 10) (dowód: regulamin k. 524-526).

Obowiązujący zaś od dnia 23 września 2008r. Regulamin Rachunku Oszczędnościowego oraz usług [OSOBA] IPKO w Powszechnej Kasie Oszczędności Banku Polskim S.A. przewidywał, że w przypadku wpływu na rachunek środków w innej walucie niż waluta rachunku PKO BP SA dokona przewalutowania tych środków na walutę, w której prowadzony jest rachunek według zasad, o których mowa w §16ust. 1 (§ 14), kwotę wypłaty w innej walucie niż waluta rachunku, ustala się według zasad, o których mowa w §16 ust. 1 (§ 15), w przypadku dokonywania operacji walutowych, do przeliczenia walut PKO BP SA stosuje kursy kupna labo sprzedaży walut, obowiązujące w PKO BP S.A. przy dokonywaniu wpłaty albo wypłaty, zgodnie z określonymi przez PKO BP SA zasadami stosowania kursów walut, obowiązujące w PKO BP SA przy dokonywaniu wpłaty albo wypłaty, zgodnie z określonymi przez PKO BP SA zasadami stosowania kursów walut (§ 16 ust. 1), kursy walut PKO BP SA mogą ulegać zmianie w ciągu dnia operacyjnego i podawane są do wiadomości w bieżącej Tabeli kursów PKO BP SA, dostępnej w oddziałach PKO BP SA oraz na stronach internetowych PKO BP SA (http:/www.pkobp.pl) (§ 16 ust. 2) (dowód: regulamin k. 538-545).

W dniu 24 stycznia 2011 r. strony podpisały aneks nr 1 do umowy, na podstawie którego zawieszono spłatę sześciu rat kapitału i odsetek w okresie od 01.02.2011 r. do 01.07.2011 r. Porozumiem z dnia 31 października 2013 r. ustalono zmianę dotychczasowego rachunku, z którego są dokonywane spłaty. Następnie w dniu 26 sierpnia 2014 r. strony podpisały aneks nr 2 zmieniający zasady oprocentowania kredytu. Ustalono w nim, iż kredyt podlega oprocentowaniu według stawki LIBOR 3M dla CHF dla międzybankowych depozytów trzymiesięcznych. Dnia 17 lipca 2014 r. pozwani [OSOBA] na rachunek kredytu kwotę 3.621,32 CHF tytułem korekty odsetek. [OSOBA] nie wiedzieli dokładnie z jakiego tytułu przysługuje im zwrot od powoda [OSOBA] (dowód: aneks nr 1  z dnia 23 lipca 2008r. k. 241-242, aneks nr 2 z dnia 26.08.2014 r. k. 240, zestawienie operacji na dzień 17.07.2014 r. k. 62, porozumienie z dnia 31.10.2013 r. k. 238-239, przesłuchanie stron k. 289-292).

[OSOBA] w sposób terminowy. Zgodnie z wyciągiem z ksiąg bankowych Powszechnej Kasy Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedziba w Warszawie NR 2646/MC/2018 na dzień 25.04.2018r. figurowało wymagalne zadłużenie pozwanych z tytułu: umowy nr 48102024980000839600441394 w kwocie 163.240,88 CHF, ze wskazaniem iż na wymagalne zadłużenie w kwocie 163.240,88 CHF składają się: należność główna w wysokości 150.954,69 CHF, odsetki za okres od 01.12.2016 do 25.04.2018r., 10,00% od 2016-12-01 do nadal w wysokości 12.286,19 CHF, koszty, opłaty i prowizje bankowe 0,00 CHF. Określono, że dalsze należne odsetki od dnia 26.04.2018r. do dnia zapłaty naliczane są od należności głównej w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego, aktualna wysokość stopy wg której naliczane są odsetki wynosi 10,00 % w stosunku rocznym, jednak nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa tj. dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (dowód: zestawienie operacji na rachunku pozwanych [OSOBA] kredytu k. 124- 212, k. 500-504, historia operacji na kontrakcie kredytowym k. 212-221, wyciąg z ksiąg banku k. 6, dokument rozliczeniowy k. 505-509).

[OSOBA] obowiązek informacyjny wynikający z § 40 pkt 1 Umowy w dniu 16.02.2017 r. skierował do pozwanych [OSOBA], w dniu 06.03.2017 r. zawiadomienie o niedopłacie, a w dniu 04.04.2018 r. monit (dowód: pismo powoda z dnia 16.02.2017 r., pismo z dnia 06.03.2017 r., pismo z dnia 04.04.2017 r. k. 116-120).

Pismami z dnia 7 czerwca 2017 r. powód [OSOBA] o wypowiedzeniu przedmiotowej umowy, wskazując na zadłużenie w spłacie rat kredytowych w kwocie 5.670.93 CHF, które to pisma skutecznie zostały doręczone pozwanym. Zgodnie z oświadczeniem powoda [OSOBA] wymagalnego zadłużenia w okresie biegu terminu wypowiedzenia spowoduje, iż cała wierzytelność stanie się natychmiast wymagalna. Następnie pismami z dnia 21 sierpnia 2017 r. powód [OSOBA] zapłaty dochodzonych kwot (dowód: pisma banku z dnia 07.06.2017 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia, k. 23-26, pisma banku z dnia 21.08.2017 r. k.7-8, pełnomocnictwo dla [OSOBA] k. 115).

Pismem z dnia 12 października 2020 r. pozwani, stojąc na stanowisku, że zawarta przez nich umowa jest nieważna, wezwali powoda [OSOBA] ich rzecz wszelkich uiszczonych w okresie od dnia 3 listopada 2008 r. do dnia 28 kwietnia 2017 r. należności w zw. z umową tj. kwoty 205.758,57 zł i kwoty 41.128,94 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w płatności liczonymi od dnia wymagalności w.w. roszczeń w terminie 3 dnia od dnia otrzymania pisma (dowód: wezwania wraz z potwierdzeniem nadania k. 519-522).

[OSOBA] z tytułu zawartej przez strony umowy na rzecz pozwanych [OSOBA] 456.681,87 zł. W okresie od dnia 3 listopada 2008 r. do dnia 28 kwietnia 2017 r. pozwani [OSOBA] powoda [OSOBA] w zw. z umową tj. kwoty 205.758,57 zł i kwoty 41.128,94 CHF (okoliczności bezsporne).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dowodów z przywołanych wyżej dokumentów, które zostały uznane za wiarygodne i autentyczne. Nie ustalono żadnych okoliczności, które mogłyby budzić wątpliwości co do ich treści, nie były one także kwestionowane przez żadną ze stron w toku postępowania. Sąd w ograniczonym zakresie poczynił ustalenia w oparciu o zeznania pozwanych i świadka [OSOBA], niemniej jednak uznał za wiarygodne wszystkie ich zeznania, gdyż były logiczne i konsekwentne. Oddaleniu podlegał natomiast wniosek stron o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych, albowiem zmierzały one do przedłużenia toku postępowania, jako niemające istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo główne podlegało oddaleniu w całości, zaś żądanie ewentualne zasługiwało na uwzględnienie w części.

Zgodnie z przepisem  art. 321 § 1 k.p.c. kardynalną zasadą wyrokowania w postępowaniu cywilnym jest ta, według której sąd związany jest żądaniem zgłoszonym przez powoda w powództwie (ne eat iudex ultra petita partium), a więc nie może wbrew żądaniu powoda (art. 187 § 1 pkt 1 k.p.c.) zasądzić czegoś jakościowo innego albo w większym rozmiarze czy też zasądzić powództwo na innej podstawie faktycznej niż wskazana przez powoda. Każdy powód [OSOBA] w pozwie jest zobowiązany wskazać podstawę faktyczną powództwa. Powyższe związanie sądu podstawą faktyczną powództwa [OSOBA] np. w wyroku z dnia 18 marca 2005 r. (II CK 556/04, opubl. OSNC 2006/2/38, Biul.SN 2005/5/1032), gdzie wyraźnie wskazał, iż  oparcie wyroku na podstawie faktycznej niepowołanej przez powoda [OSOBA] żądanie w rozumieniu art. 321 k.p.c. Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należało, iż w pozwie powód [OSOBA] faktyczną powództwa [OSOBA], a mianowicie dochodził zasądzenia roszczenia wynikającego z ważnej umowy kredytu zawartej w dniu 23 lipca 2008 r., która to umowa skutecznie została wypowiedziana, w konsekwencji czego postawiono całą należność z niej wynikającą, w stan natychmiastowej wymagalności. [OSOBA] o zasądzenie solidarnie od pozwanych [OSOBA] 163.240,88 CHF wraz z odsetkami umownymi od dnia 26 kwietnia 2018 r. W uzasadnieniu swoich roszczeń powód [OSOBA], że skutecznie wypowiedział pozwanym [OSOBA], a w konsekwencji roszczenia te stały się wymagalne. Jak wynika więc z twierdzeń pozwu podstawą żądania była umowa kredytu zawarta między stronami w dniu 23 lipca 2008 r.

[OSOBA] niniejszym postępowaniem, tak co do zasady, jak i wysokości. W szczególności pozwani [OSOBA], że umowa nie została skutecznie zawarta pomiędzy stronami, ewentualnie że umowa jest nieważna, bądź że powód [OSOBA] pozwanym. Stanęli na stanowisku, że  postanowienia zawarte w umowie, przede wszystkim odnoszące się do bankowych tabel kursów walut obcych określających mechanizm waloryzacji kwoty kredytu, stanowią klauzule niedozwolone, sprzeczne z art. 3851 § 1 k.c., a nadto że w istocie była to umowa kredytu złotowego, udzielonego faktycznie w złotych, w tym otrzymali faktycznie kwotę kredytu w złotych. W zakresie abuzywności powołali się także na brak indywidualnego uzgadniania treści kwestionowanych postanowień umownych, sformułowanie kwestionowanych postanowień w sposób niejednoznaczny, ukształtowanie postanowienia praw i obowiązków pozwanych w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszający ich interesy. Zaprzeczyli by mieli możliwość negocjowania warunków umowy oraz zwrócili uwagę na zaistnienie omyłki w części ogólnej umowy, która nie zawierała mechanizmów przeliczeniowych tj. mechanizmów w oparciu o które miała zostać ustalona kwota kredytu, kwota jaka bank odda do dyspozycji pozwanych, czy też kwota wypłaty kredytu, co za tym idzie jak stwierdzili umowa jest nieważna gdyż, nie zawierała chociażby najistotniejszych elementów umowy kredytu które określa art.69 ust.1 prawa bankowego.

Niewątpliwie z materiału dowodowego wynika, że zawarta przez strony umowa kredytu składała się z dwóch części tj: Części Szczególnej Umowy oraz Części Ogólnej Umowy. W CSU strony ustaliły warunki udzielenia kredytu pozwanym [OSOBA], w związku z którymi Bank na podstawie zapisu § 2 ust. 1 powołanej umowy kredytu postawił do dyspozycji pozwanych [OSOBA] w kwocie stanowiącej 220.523,38 CHF. Co nie było kwestionowane kwota udzielonego kredytu na podstawie zapisu § 6 ust. 2 i 3 zawartej przez strony umowy kredytu, wypłacona została przez Bank na rachunek wskazany przez pozwanych. Wypłata kredytu nastąpiła w PLN, co wprost wynika z 3-ch dokumentów przedłożonych przez powoda (k. 283-286). Nadto w tej części umowy strony określiły zasady spłaty kredytu.

Natomiast część ogólna umowy kredytu zawierała ogólne zasady i warunki związane z udzieleniem pozwanym [OSOBA]. W treści umowy strony jednoznacznie ustaliły, iż wypłata kredytu nastąpi na rachunek wskazany w § 6 ust. 3 Części Szczególnej Umowy, zgodnie ze złożoną pisemną dyspozycją i oświadczeniami złożonymi we wniosku kredytowym.

Postępowanie dowodowe wykazało, że spłata kredytu następowała zgodnie z postanowieniami umowy poprzez potrącenie z rachunku nr 54 1020 2498 0000 8402 0528 1003 tj. rachunku technicznego prowadzonego w walucie CHF, w oparciu o przeliczenie zgodne z tabelą kursów ustalaną przez powoda. Sam mechanizm przeliczenia kwoty kredytu z CHF na PLN przy jego wypłacie oraz przeliczania spłacanych rat z PLN na CHF przy spłacie kredytu nie został ujęty w umowie kredytu. Ani bowiem w CSU ani w COU nie ma żadnych postanowień dotyczących w jaki sposób (po jakim kursie czy w ramach jakiego mechanizmu) dokonane zostaną przeliczenia. Powyższe nastąpiło w wyniku pomyłki ze strony pracownika powoda. Do CSU zostały dołączone bowiem COU w wersji jak dla kredytów hipotecznych w PLN.

Porozumieniem z dnia 31.10.2013 r. zmianie uległ dotychczasowy rachunek, z którego były dokonywane spłaty kredytu z rachunku ROR prowadzonego w PLN na rachunek techniczny prowadzony walucie obcej tj. w CHF. Od początku umowy spłata następowała po kursie sprzedaży dewiz z Tabeli kursu PKO BP SA. Również wypłata kredytu nastąpiła po kursie z Tabeli kursowej powoda, z tym że w tym wypadku był to kurs kupna. Ani w umowie stron, ani w powszechnie obowiązujących przepisach prawa brak było podstaw do zastosowania tabeli kursowej powoda [OSOBA].

Dopiero w dniu 25.06.2014 r. Aneksem nr 2 do Umowy kredytu strony ustaliły, iż kredyt podlega oprocentowaniu według stawki LIBOR 3M dla fraka szwajcarskiego dla międzybankowych depozytów trzymiesięcznych.

W toku postępowania strona powodowa przyznała fakt, że w wyniku omyłki pracownika Banku COU, którą strony uczyniły integralną częścią umowy była wzorem, który u powoda [OSOBA] kredytów hipotecznych udzielanych w PLN. W związku z tym zgodnie z COU pierwotnie kredyt był rozliczany wg stawki Wibor i marży wynikającej z części szczególnej umowy. Następnie jak podała strona powodowa, w drodze aneksowania umowy strony postanowiły, że kredyt od początku jego obowiązywania będzie rozliczany wg stawki Libor CHF plus marża. W związku z tym że stawka Libor CHF była niższa niż stawka Wibor po stronie pozwanych [OSOBA]. Jak wywiódł wynikająca z tego kwota ponad 3 tys. CHF została rozliczona z pozwanymi. Przyznano, że w umowie brak było zapisów dotyczących sposobu ustalania kursu CHF do PLN, natomiast podniesiono że zgodnie z art. 111 prawa bankowego Bank przez cały okres obowiązywania umowy i obsługi w PLN stosował swoją tabelę kursową. Podano, że w przypadku spłaty kredytu pierwotnie pozwani [OSOBA] w PLN jako ten, który był przeznaczony do obciążania z tytułu poszczególnych rat kredytowych. Dopiero później rachunek ten został zmieniony na rachunek w CHF i dalej spłata odbywała się bezpośrednio w tej walucie. Powyższe nastąpiło w 2013 r., a więc po wejściu w życie tzw. ustawy antyspreadowej (Ustawa  z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw), która taką możliwość przewidywała. Umowa stron nie pozwalała na spłatę rat kredytu bezpośrednio w PLN a nie w CHF. [OSOBA] dla pozwanych [OSOBA] w CHF. W ocenie Sądu niezasadne są twierdzenia powoda [OSOBA] w umowie stron czy przepisach prawa powszechnie obowiązującego jakichkolwiek postanowień dotyczących przeliczeń PLN/CHF i na odwrót nie uniemożliwiał wykonania umowy. Twierdzenia te i podążająca za nimi argumentacja pozostają w sprzeczności z praktyką samego powoda. W okresie zawierania spornej umowy u powód [OSOBA] COU dla kredytów denominowanych, w którym uregulowana była kwestia przeliczeń kwoty udzielonego kredytu i spłacanych rat według kursu z tabeli kursowej powodowego banku. Jeśli – jak twierdzi powód w niniejszej sprawie – takie przeliczenia odbywały się według regulaminów prowadzenia rachunków bankowych u powoda, to dziwić może w jakim celu zagadnienie to było przez samego powoda [OSOBA] w COU dla kredytów denominowanych.

Na co należy zwrócić uwagę, wbrew twierdzeniom strony powodowej, w drodze aneksów nie mogło dojść do swoistej konwalidacji czynności prawnej w zakresie ustalenia warunków uruchomienia, jako że w aneksy i porozumienie dotyczyły wyłącznie kwestii związanych ze spłatą rat kredytu czy zmiany rachunku do spłaty. Nawet mimo zawarcia aneksu do umowy nie uzupełniono braku w umowie stron postanowień dotyczących sposobu rozliczenia walutowego kredytu przy jego uruchomieniu.

Jednocześnie z materiału dowodowego wynika, że zawarta między powodem, a pozwanymi umowa kredytu została wypowiedziana, w związku z powstaniem zaległości w spłacie kredytu, zaś w szczególności z wiarygodnych zeznań pozwanej [OSOBA], powstanie zadłużenia było konsekwencją pojawiających się problemów finansowych.

Wypowiedzenie umowy miało wszak charakter warunkowy, jednak w ocenie Sądu jego sens był jasny. Sąd podziela pogląd wyrażony w wyroku  Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 grudnia 2017 r., I ACa 713/17, zgodnie z którym co do zasady dopuszcza się bowiem dokonanie czynności prawnej pod warunkiem potestatywnym, czyli uzależniającym skutek tej czynności od woli lub zachowania drugiej strony, w tym też od spełnienia lub niespełnienia przez nią świadczenia. Nie jest przekonujący argument, że przy takiej formule wypowiedzenia kredytobiorca może nie mieć jasności, co do terminu w jakim następuje wypowiedzenie umowy, rodzące poważne konsekwencje.

Z treści pisma jednoznacznie wynika, że o ile kredytobiorca nie dokona spłaty zaległości w terminie 30 dni od otrzymania pisma, umowa kredytu zostaje wypowiedziana za skutkiem, jaki nastąpi po upływie tego terminu tj. 30 dni. Mając na względzie powyższe ustalenia i rozważania stoi na stanowisku, że wypowiedzenie umowy kredytu łączącej strony mogło być skuteczne wobec pozwanych. Jednocześnie z materiału dowodowego wynikało, że powód [OSOBA] wynikającego z § 40 pkt 1 umowy, kierując do pozwanych [OSOBA] zapłaty, jak również stwierdzić należy, że pisma banku sporządzone były przez umocowanych pracowników.

Niemniej jednak na wstępie należało odnieść się do kwestii ważności umowy, wobec najdalej idącego zarzutu pozwanych.

W świetle treści spornej umowy, strony zawarły umowę kredytu w walucie obcej, w której wysokość kwoty kredytu określona została we frankach szwajcarskich (§ 2 ust. 1 części szczegółowej umowy, k. 14). Była to zatem umowa tzw. kredytu denominowanego, w której kwota kredytu oznaczona została w walucie obcej z zastrzeżeniem, że kredyt wypłacony zostanie i ratalnej spłacie podlegać będzie w walucie krajowej. W umowie stron ani w obowiązujących wówczas [OSOBA] prawa powszechnie obowiązującego brak było zasad  przeliczenia obu walut na potrzeby wypłaty, a następnie spłaty kredytu. Było to o tyle istotne, że pozwani [OSOBA] uzyskać kredyt w PLN i spłacać go w PLN. Taką świadomość miał powód. Waluta obca w istocie pełniła w umowie rolę miernika wartości, postanowienia umowne dotyczące przeliczenia świadczeń według kursu tej waluty miały charakter klauzul waloryzacyjnych, a nie instrumentu finansowego służącego realizacji inwestycji i transferowi waluty obcej do kredytobiorcy (por.  wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 sierpnia 2020 r. I ACa 865/18). Dodatkowo, jak wskazano wyżej, brak było w umowie postanowień dotyczących przeliczeń CHF/PLN co czyniło niemożliwym wykonanie umowy w ogóle. [OSOBA] powoda [OSOBA] w umowie kwoty w CHF, a jedynie kwotę w PLN. Brak jest umownych czy ustawowych uregulowań pozwalających na ustalenie czy wypłacona pozwanym [OSOBA] w PLN jest rzeczywiście odpowiednikiem wskazanej w umowie kwoty w CHF. Jak już bowiem kilkakrotnie akcentowano wyżej brak jest mechanizmu przeliczeniowego.  

Wskazać należy, że art. 353¹ k.c., statuujący zasadę swobody umów, dopuszcza ułożenie stosunku prawnego w taki sposób, że strony ustalą w umowie inną walutę zobowiązania i inną walutę wykonania zobowiązania. Strony mogą zatem ustalić jako walutę zobowiązania walutę obcą, a jako walutę wykonania tego zobowiązania walutę polską. Takie ustalenie zasad wypłaty i spłaty kredytu dotyczy tylko sposobu spełnienia świadczenia, nie powoduje natomiast zmiany waluty wierzytelności.  Walutą kredytu pozostaje waluta obca i w niej wyrażona jest kwota kredytu (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 kwietnia 2015 r., sygn. akt V CSK 445/14, Lex nr 1751291). Tak skonstruowaną umowę zawarł powód z pozwanymi i z tego względu nie mogła ona zostać uznana za sprzeczną z naturą umowy kredytu czy też zasadami współżycia społecznego.

Kolejną kwestią jaką należało rozstrzygnąć, było określenie, czy treść spornej umowy narusza wyrażoną w art. 358 § 1 k.c. zasadę walutowości. Przepis ten należy rozpatrywać z uwzględnieniem regulacji ustawy – Prawo dewizowe. W jej art. 3 ust. 1 wyrażona jest zasada swobody dewizowej, zgodnie z którą w obrocie dewizowym wszystko, co nie jest wyraźnie zakazane ustawowo, jest dozwolone. Zasada swobody obrotu dewizowego i nieliczne ograniczenia w zakresie możliwości wyrażania zobowiązań pieniężnych w walucie innej niż polska w istotny sposób modyfikują zasadę wyrażoną w art. 358 § 1 k.c., w szczególności w odniesieniu do banków i innych instytucji finansowych, których działalność, prowadzona pod odpowiednim nadzorem (bankowym, ubezpieczeniowym, emerytalnym, nad rynkiem kapitałowym) nie podlega w tym zakresie żadnym ograniczeniom. W Kodeksie cywilnym kwestia, w jakiej walucie ma być spełnione świadczenie pieniężne, gdy kwota zobowiązania wyrażona jest w walucie obcej, nie jest przy tym expressis verbis rozstrzygnięta. Skoro zatem strony zawarły umowę w walucie obcej, należy uznać, że umowa ta nie narusza zasady walutowości, a o sposobie wykonania zobowiązania decyduje, zgodnie z art. 354 § 1 k.c., treść umowy.

[OSOBA] abuzywny charakter poszczególnych postanowień umowy i regulaminów do niej się odnoszących. Zgodnie z art. 3851 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Z kolei stosownie do art. 3851 § 2 k.c., jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Możliwość uznania postanowienia za niedozwolone zależna jest zatem od łącznego spełnienia następujących przesłanek: 1) postanowienie jest stosowane przez przedsiębiorcę wobec konsumentów, 2) postanowienie nie zostało indywidualnie uzgodnione, 3) postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, 4) postanowienie narusza w sposób rażący interesy konsumenta, 5) postanowienie nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron.

[OSOBA], że postanowienia umowy kredytu oraz  regulaminów, wobec pozostającej w umowie omówionej wyżej luki, a dotyczące zasady ustalania kursów kupna i sprzedaży CHF, według których wyliczana jest wysokość odpowiednio kwoty kredytu i poszczególnych rat kredytu, stanowią klauzule niedozwolone jako sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy konsumenta. Przyjmując za powodem, iż w wyniku zawartych później aneksów doszło do swoistej konwalidacji umowy poprzez umieszczenie w niej postanowień regulujących zasady przeliczania kursów walut (taki mechanizm został faktycznie zastosowany przez powoda [OSOBA] umowy), to kwestionowane przez pozwanych [OSOBA] wymiany CHF wg tabeli powoda, nie były z nim indywidualnie uzgodnione, zaś umowa nie podlegała żadnym negocjacjom i została przygotowana przez powoda [OSOBA]. Postanowienie umowy może zostać uznane za abuzywne, jeśli jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. Postanowienia spornej umowy dotyczące kursów sprzedaży i kupna CHF, po których rozliczane były kwoty wypłacanych transz kredytu oraz spłacanych z rachunku złotowego ROR rat kredytu, niewątpliwie przyznawały powodowemu bankowi uprawnienie do jednostronnego wpływania na wysokość ustalonych w umowie świadczeń stron. Kursy wymiany CHF określane są w tabeli sporządzanej przez pozwany [OSOBA], co oznacza, że wyłącznie jednej stronie stosunku prawnego przyznane zostało uprawnienie do samodzielnego określania wartości czynnika wpływającego na wysokość świadczeń stron. W spornej umowie przez ustaloną omyłkę powoda [OSOBA] w ogóle sprecyzowane zasady przewalutowania operacji finansowych dokonywanych przez strony, co za tym idzie w ogóle nie zostały sprecyzowane przesłanki ustalania kursów kupna i sprzedaży CHF, jak również terminy, w jakich ustalana jest wysokość kursów. Powyższe mogło potencjalnie (według oceny dokonywanej na chwilę zawarcia umowy – zob. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2018 r., sygn. akt III CZP 29/17, Lex nr 2504739) skutkować ustalaniem kursów przez bank w arbitralny sposób i kształtowaniem ich na w zasadzie dowolnej wysokości. Tak sformułowane postanowienia umowy zaburzają równowagę stron umowy, w sposób rażący naruszając ekonomiczny interes kredytobiorcy.

Jedynie regulaminy dotyczące rachunków bankowych stosowane u powoda, zawierały odesłanie do tabeli kursów, aczkolwiek bez innych zastrzeżeń dotyczących ich zasad jej ustalania, także w zakresie odmienności  kursów kupna, sprzedaży.

Mianowicie obowiązujący od dnia 8 stycznia 2008r. Regulamin Rachunków bankowych dla klientów instytucjonalnych w Powszechnej Kasie Oszczędności Banku Polskim Spółce S.A. określał, że w przypadku dokonania operacji walutowych z rachunku w walucie innej niż waluta rachunku, do rozliczania walut stosuje się kursy walut obowiązujące w PKO BP SA w chwili wykonywania dyspozycji, zgodnie z zasadami stosowania kursów obowiązującymi w PKO BP S.A. (§ 10). Natomiast obowiązujący od dnia 23 września 2008r. Regulamin Rachunku Oszczędnościowego oraz usług [OSOBA] IPKO w Powszechnej Kasie Oszczędności Banku Polskim S.A. przewidywał, że w przypadku wpływu na rachunek środków w innej walucie niż waluta rachunku PKO BP SA dokona przewalutowania tych środków na walutę, w której prowadzony jest rachunek według zasad, o których mowa w §16 ust. 1 (§ 14), kwotę wypłaty w innej walucie niż waluta rachunku, ustala się według zasad, o których mowa w §16ust. 1 (§ 15), w przypadku dokonywania operacji walutowych, do przeliczenia walut PKO BP SA stosuje kursy kupna labo sprzedaży walut, obowiązujące w PKO BP S.A. przy dokonywaniu wpłaty albo wypłaty, zgodnie z określonymi przez PKO BP SA zasadami stosowania kursów walut, obowiązujące w PKO BP SA przy dokonywaniu wpłaty albo wypłaty, zgodnie z określonymi przez PKO BP SA zasadami stosowania kursów walut (§ 16 ust. 1), kursy walut PKO BP SA mogą ulegać zmianie w ciągu dnia operacyjnego i podawane są do wiadomości w bieżącej Tabeli kursów PKO BP SA, dostępnej w oddziałach PKO BP SA oraz na stronach internetowych PKO BP SA (http:/www.pkobp.pl) (§ 16 ust. 2).

Wskazać należy, że dostępność kursu walut w dacie zawierania umowy wynikała z obowiązku nałożonego na banki na mocy art. 111 ust. 1 pkt. 4 prawa bankowego. Na ustalanie kursu walut pozwani [OSOBA] wpływu. Regulaminy, a tym bardziej wybrakowana umowa nie zawierały zapisów wyjaśniających sposób ustalenia kursów z tabeli.  Bank reagując na zjawiska rynkowe, ustalał wysokość rat przy zastosowaniu swoich tabel w sposób w całości dowolny w rozumieniu spornej umowy. 

Co również istotne na kanwie niniejszej sprawy oceny ważności umowy, w tym jej postanowień pod względem abuzywności dokonuje się na dzień zawierania umowy, a nie na okres jej wykonywania (art. 385² k.c.). Na potrzeby kredytów walutowych zagadnienie to było Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia  20 czerwca 2018r. (sygn. akt III CZP 29/17) o treści: „Oceny, czy postanowienie  umowne jest niedozwolone dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy.” Bez znaczenia więc pozostaje w jaki sposób bank faktycznie korzystał ze swobody ustalania kursów walutowych – czy ustalane przez niego spready były niewielkie, czy zmieniały się w czasie, czy były podobne do spreadów ustalanych przez inne banki. Istotna dla ustalenia abuzywności jest jedynie ich treść.

Z przywoływanego przepisu art. 385 ¹ k.c. wynika, iż postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Przez postanowienia określające główne świadczenia stron umowy rozumie się zatem postanowienia o charakterze konstytutywnym dla danego typu czynności prawnej, często utożsamiane z essentialia negotii  umowy, a zatem tego rodzaju postanowienia, bez których nie sposób zakwalifikować umowy zgodnie z jej nazwą. Główne świadczenia banku przesądzające o istocie umowy łączącej go z kredytobiorcą, to oddanie mu do dyspozycji ustalonej kwoty kredytu na oznaczony w umowie czas i z przeznaczeniem na określony cel, podczas gdy główne świadczenia kredytobiorcy obejmują korzystanie z udostępnionej mu kwoty kredytu zgodnie z postanowieniami umowy, zwrot kwoty wykorzystanego kredytu, zapłata odsetek oraz prowizji. Za ugruntowane należy już przyjąć stanowisko wypracowane przez sądy, iż niejasny i niepoddający się weryfikacji mechanizm ustalania przez bank kursów waluty, pozostawiający bankowi pełną swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta, a klauzula, która nie zawiera jednoznacznej treści i przez to pozwala na pełną swobodę decyzyjną przedsiębiorcy w kwestii bardzo istotnej dla konsumenta, dotyczącej kosztów kredytu, jest klauzulą niedozwoloną. (zob. np. wyrok SN z dnia 4.04.2019r., sygn. akt IV CSK 159/17).  W uchwale składu siedmiu sędziów z 20 czerwca 2018 r. (III CZP 29/17) Sąd Najwyższy wskazał, że oceny, czy postanowienie umowne jest niedozwolone (art. 3851 § 1 k.c.) dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy. Przepis art. 3852 k.c. wprawdzie stanowi wprost, że oceny zgodności postanowienia umowy z dobrymi obyczajami dokonuje się według stanu z chwili zawarcia umowy, biorąc pod uwagę jej treść, okoliczności zawarcia oraz uwzględniając umowy pozostające w związku z umową obejmującą postanowienie będące przedmiotem oceny, jednakże w powołanej uchwale Sąd Najwyższy wyjaśnił, że art. 385² k.c. powinien być wykładany rozszerzająco i stosowany również do oceny, czy postanowienie rażąco narusza interesy konsumenta.

Przy tym wskazać należy, że faktu indywidualnego uzgodnienia kwestionowanych postanowień umowy pozwana nie wykazała. Twierdzenie że o indywidualnym uzgodnieniu postanowień umowy świadczy fakt dokonania przez kredytobiorców wyboru rodzaju kredytu, zasad jego wypłaty i spłat jest błędne. Część ogólna umowy zawiera jej ogólne warunki kształtujące prawa i obowiązki stron w zależności od celu udzielonego kredytu i metody jego spłaty. Stanowi w istocie umowa w tej części jej wzorzec, na treść którego kredytobiorca nie miał rzeczywistego wpływu. Według § 3 art. 3851 k.c. nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu; w szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Fakt złożenia przez pozwanych [OSOBA] o udzielenie kredytu i dokonania przez nich wyboru oferty w walucie wymienialnej, otrzymania przed zawarciem umowy jej wzoru i wzoru załączników, a nawet przy przyjęciu udzielania informacji o ryzyku kursowym i stosownej przez bank tabeli kursów nie oznacza, że pozwani [OSOBA] na ukształtowanie kwestionowanych postanowień umowy. Zastosowanie umowy formularzowej w jej części ogólnej wprost temu przeczy.

Sąd przy tym w całości podziela argumentację zawartą w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 sierpnia 2020 r. (I ACa 865/18), zgodnie z którą mechanizm ustalania kursów waluty, który pozostawia bankowi swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta, a klauzula waloryzacyjna, która nie zawiera jednoznacznej treści, w rezultacie pozwala na pełną swobodę decyzyjną banku, jest klauzulą niedozwoloną w rozumieniu art. 3851 § 1 k.c. (…) Stwierdzano wielokrotnie, że mechanizm ustalania kursów waluty, który pozostawia bankowi swobodę, jest w sposób oczywisty sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy konsumenta, a klauzula waloryzacyjna, która nie zawiera jednoznacznej treści, w rezultacie pozwala na pełną swobodę decyzyjną banku, jest klauzulą niedozwoloną w rozumieniu art. 3851 § 1 k.c. (…) Odwołanie się (…) do tabeli kursowej pozwanego banku oznacza naruszenie równowagi kontraktowej stron, skoro o środkach waloryzacji kredytu i rat jego spłaty decydować może jednostronnie kredytodawca kształtując przez to wysokość własnych korzyści finansowych, a jednocześnie nieprzewidywalne dla kredytobiorcy koszty udzielonego mu kredytu. Regulując mechanizm waloryzacji nie odwołują się te postanowienia do zobiektywizowanych, zewnętrznych w stosunku do stron kontraktu kryteriów ustalania kursu walutowego lecz pozostawiają określenie warunków waloryzacji kompetencji jednej z nich, mianowicie bankowi, przez co równowaga kontraktowa stron zostaje w sposób istotny zachwiana. Zawarcie we wniosku o udzielenie kredytu oświadczenia kredytobiorcy, że jest on świadomy ryzyka związanego z kredytami zaciągniętymi w walucie wymienialnej i że ryzyko zmiany kursów poniesie oraz że został poinformowany o stosowaniu w rozliczeniach bankowych kursów waluty, jak również w tekście umowy oświadczenia kredytobiorcy, że został poinformowany o tym, iż ponosi ryzyko zmiany kursów waluty polegające na wzroście wysokości zadłużenia z tytułu kredytu i wysokości rat kredytu wyrażonych w walucie polskiej przy wzroście kursów waluty kredytu nie oznacza, że zrealizował pozwany [OSOBA], jakiej wymagało wprowadzenie do długoterminowej umowy mechanizmu waloryzacji, obowiązek informacyjny w zakresie ryzyka kursowego, a kształtując treść klauzuli waloryzacyjnej zachował się w sposób lojalny wobec kredytobiorcy uwzględniając jego uzasadnione interesy (…)Zgodnie z art. 69 ust. 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe, przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu. Oparcia w tym przepisie nie znajdują postanowienia umowy stron, po myśli której kredytobiorca zobowiązany był do zwrotu bankowi nie tylko kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami oraz do zapłaty prowizji ale również do zapłaty kwoty przewyższającej sumę środków pieniężnych oddanych mu do dyspozycji, mianowicie nadwyżki wynikającej z zastosowania do wyliczeń z jednej strony kursów kupna waluty, z drugiej kursów jej sprzedaży i odsetek od tej nadwyżki. (…)Zamieszczenie w umowie postanowień niedozwolonych oznacza zwykle sprzeczność z zasadami współżycia społecznego tej jej części, która te postanowienia zawiera. Unormowanie art. 3851 § 1 k.c. uważać jednakże należy za szczególne w stosunku do art. 58 § 2 k.c. i na nim oprzeć rozstrzygnięcie w przypadku stwierdzenia abuzywności określonych postanowień umownych.”

           Co wykazało postępowanie dowodowe udzielony pozwanym [OSOBA] nie został wypłacony ani nie podlegał spłacie w walucie obcej (przynajmniej do czasu wejścia w życie powołanej wyżej tzw. ustawy antyspreadowej), lecz w złotych polskich, w istocie nie stanowił on kredytu walutowego, funkcjonalne nie różnił się od kredytu indeksowanego kursem waluty obcej, waluta ta w rzeczywistości pełniła w umowie jedynie rolę miernika wartości, ewentualne postanowienia umowne dotyczące przeliczenia świadczeń według kursu franka szwajcarskiego (o ile by przyjąć ich istnienie za argumentacją powoda) miały charakter klauzul waloryzacyjnych.

Powstaje zatem kwestia utrzymania umowy w mocy, a więc jej dalszego wykonywania, przy wyeliminowaniu spornych postanowień umowy. Zgodnie bowiem z przepisem art. 385 1 § 2 k.c. jeżeli postanowienie umowy zgodnie nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Przepis ten wraz z pozostałymi dotyczącymi nieuczciwych postanowień umownych stanowi implementację do krajowego systemu prawnego Dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, z uwzględnieniem jej treści podlegał przeto zastosowaniu w sprawie wobec stwierdzenia w umowie zawartej przez strony niedozwolonych postanowień. Art. 6 ust. 1. Dyrektywy nałożył na [OSOBA] obowiązek zapewnienia, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 27 listopada 2019 r., (II CSK 483/18), obowiązywanie umowy w dalszym ciągu, po wyłączeniu z niej nieuczciwych postanowień umownych jest pomyślane jako ochrona interesu konsumenta, a nie jego kontrahenta i przywołał wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 3 października 2019 r. (C-260/18) zapadły na gruncie sprawy bezpośrednio odnoszącej się do polskiego systemu prawnego, według którego, jeżeli sąd krajowy uzna, że zgodnie z odpowiednimi przepisami obowiązującego prawa utrzymanie w mocy umowy bez zawartych w niej nieuczciwych postanowień nie jest możliwe, art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 nie stoi na przeszkodzie stwierdzeniu, że ta umowa nie może dalej obowiązywać bez takich warunków i wtedy sąd powinien orzec jej unieważnienie, wykluczona jest możliwość uzupełnienia luk w umowie, spowodowanych usunięciem z niej nieuczciwych warunków, które w niej się znajdowały, wyłącznie na podstawie przepisów krajowych o charakterze ogólnym, przewidujących, że treść czynności prawnej jest uzupełniana przez skutki wynikające z zasad słuszności lub ustalonych zwyczajów, które nie są zatem przepisami o charakterze dyspozytywnym lub przepisami mającymi zastosowanie, jeżeli strony umowy wyrażą na to zgodę, art. 6 ust. 1 Dyrektywy nie stoi na przeszkodzie zastąpieniu nieuczciwego postanowienia umownego wspomnianym przepisem dyspozytywnym albo przepisem mającym zastosowanie w razie wyrażenia na to zgody przez strony, jednak możliwość ta jest ograniczona do przypadków, w których usunięcie nieuczciwego postanowienia umownego zobowiązywałoby sąd do unieważnienia umowy jako całości, wbrew woli konsumenta, narażając go tym samym na szczególnie szkodliwe skutki.

W niniejszej sprawie brak odesłania do gotówkowego kursu kupna CHF czyni niemożliwym określenie podlegającej wypłacie w złotych kwoty kredytu udzielonego we frankach, tym samym odpada realizacja funkcji umowy o kredyt w złotych denominowany do franka. Bez zastosowania przewidzianego w umowie narzędzia waloryzacji i gotówkowego kursu sprzedaży franka nie da się też określić wysokości zobowiązań kredytobiorcy płatnych w złotych jako równowartość raty w walucie polskiej. Wadliwość mechanizmu waloryzacji powodująca niemożność określenia wysokości zadłużenia wyklucza spłatę kredytu we frankach obarczoną też zastrzeżeniami dotyczącymi uwarunkowania uruchomienia rachunku technicznego od zamknięcia rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego oraz różnic kursu kupna i sprzedaży waluty obcej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 sierpnia 2020 r. I ACa 865/18).

Skoro zatem, bez postanowień dotyczących sposobu waloryzacji kredytu umowa nie może dalej funkcjonować w obrocie prawnym ze względu na brak istotnych elementów, stwierdzić należało jej nieważność w oparciu o art. 58 § 1 k.c. Konsekwencją powyższego było oddalenie powództwa [OSOBA] na umowie stron, o czym orzekł Sądu w pkt 1 wyroku. Stwierdzenie nieważności umowy pozostawało również zgodne z wolą pozwanych.

Świadczenie spełnione w wykonaniu umowy, której nieważność stwierdzono, jest świadczeniem nienależnym w myśl art. 410 § 2 k.c., gdyż odpadła jego podstawa. Ten, kto jej spełnił, może żądać zwrotu, choćby był równolegle dłużnikiem kontrahenta. W świetle § 1 art. 410 k.c. samo spełnienie świadczenia nienależnego jest źródłem roszczenia zwrotnego przysługującego zubożonemu niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie spełnione świadczenie wzbogaciło osobę, na rzecz której świadczenie zostało spełnione. Fakt spełnienia takiego świadczenia wypełnia przesłankę zubożenia po stronie świadczącego, a jego uzyskanie przesłankę wzbogacenia po drugiej stronie. Uzyskanie w wykonaniu nieważnej umowy przez kredytobiorcę świadczenia otwiera możliwość dokonania potrącenia przez kredytodawcę (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 14 sierpnia 2020 r. I ACa 865/18).

Z taką sytuacją mieliśmy do czynienia na kanwie niniejszej sprawy. [OSOBA], w toku niniejszej sprawy pismem z dnia 12 października 2020 r. stojąc na stanowisku, że zawarta przez nich umowa jest nieważna, wezwali powoda [OSOBA] ich rzecz wszelkich uiszczonych w okresie od dnia 3 listopada 2008 r. do dnia 28 kwietnia 2017 r. należności w zw. z umową tj. kwoty 205.758,57 zł i kwoty 41.128,94 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w płatności liczonymi od dnia wymagalności w.w. roszczeń w terminie 3 dnia od dnia otrzymania pisma i jednocześnie podnieśli zarzut potrącenia.

Bezspornym pozostawało w sprawie, że powód [OSOBA] z tytułu zawartej przez strony umowy na rzecz pozwanych [OSOBA] 456.681,87 zł, jak również bezspornym pozostawało, że w okresie od dnia 3 listopada 2008 r. do dnia 28 kwietnia 2017 r. pozwani [OSOBA] powoda [OSOBA] w zw. z umową tj. kwoty 205.758,57 zł i kwoty 41.128,94 franków szwajcarskich.

Nieważność umowy powodowała, iż wszelkie świadczenia uiszczone przez stronę pozwaną na rzecz powoda - zarówno tytułem spłaty wszystkich rat kapitałowo-odsetkowych  były świadczeniami nienależnymi (art. 410 k.c.). Stwierdzenie nieważności spornej umowy powoduje obowiązek dokonania zwrotu wzajemnych świadczeń pomiędzy stronami umowy, stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu (405 k.c.). Co do zasady, kredytobiorca powinien więc zwrócić bankowi otrzymaną od niego kwotę kapitału, a zatem bez odsetek i kosztów dodatkowych, bank zaś powinien zwrócić kredytobiorcy wszelkie wpłacone przez niego raty kredytowe i inne opłaty oraz składki. Gdy w umowach wzajemnych bezpodstawne wzbogacenie następuje po obydwu stronach, teoretycznie możliwe są dwa rozwiązania. Według tzw. teorii dwóch kondykcji, każde roszczenie o wydanie wzbogacenia traktuje się oddzielnie i niezależnie od drugiego, a wyrównanie pomiędzy nimi możliwe jest jedynie według przepisów o potrąceniu. Tzw. teoria salda natomiast, traktuje świadczenie wzajemne jako pozycję, którą od razu należy odjąć od wzbogacenia tak, że druga strona świadczenia wzajemnego zwraca jedynie nadwyżkę otrzymanego świadczenia ponad wartość świadczenia, które sama spełniła.

Wyjaśnić bardziej szczegółowo - zgodnie z teorią salda pieniądze zwraca ta strona, która uzyskała większą korzyść. Zgodnie z teorią dwóch kondykcji każda ze stron zgłasza żądanie zwrotu odrębnie, bez automatycznego kompensowania przez sąd. W myśl tej teorii każde roszczenie o wydanie korzyści należy traktować niezależnie, a ich kompensacja jest możliwa tylko w ramach instytucji potrącenia. Z kolei zgodnie z teorią salda świadczenie wzajemne stanowi pozycję, którą od razu należy odjąć od wzbogacenia, a w rezultacie obowiązek zwrotu obciąża tylko tę stronę, która uzyskała większą korzyść, i ogranicza się do zwrotu nadwyżki wartości. Zdaniem Sądu zastosowanie winna mieć teoria dwóch kondykcji, gdyż zastosowanie teorii salda – niezależnie od trudności związanych z koniecznością każdorazowego szacowania wartości korzyści obu stron – prowadziłoby do utrwalenia stanu istniejącego w wyniku spełnienia obu świadczeń, co zwłaszcza w przypadku nieważności umowy nie dałoby się pogodzić z celami zastosowania tej sankcji (ma ona wszak umożliwiać zniwelowanie prawnych i faktycznych skutków zawarcia umowy). Poza tym rozliczenie, a więc kompensacja możliwa jest jedynie poprzez złożenie przez którąkolwiek ze stron oświadczenia o potrąceniu wierzytelności. W myśl bowiem z art. 498 k.c. potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Z treści art. 405 k.c. wynika, iż jeżeli dochodzi do bezpodstawnego wzbogacenia, to powstaje zawsze tyle odrębnych stosunków jednostronnie zobowiązujących, ile było stron nieważnej umowy, które na jej podstawie otrzymały jakiekolwiek świadczenie. Przepis ten nakłada na każdego kto uzyskał przysporzenie obowiązek zwrotu, co jest źródłem stosunku prawnego jednostronnie zobowiązującego. W szczególności przepis ten nie zawiera zapisu o tym, że podmiot obowiązany powinien zwrócić korzyść z rozliczeniem tego co sam uzyskał od podmiotu uprawnionego. Jeżeli zatem na podstawie jednej nieważnej umowy dwa podmioty uzyskały korzyść majątkową to powstają dwa stosunki prawne jednostronnie zobowiązujące, które właśnie są źródłem dwóch odrębnych kondykcji. Na gruncie spraw umów powiązanych z walutą powstają: (a) stosunek prawny pomiędzy kredytobiorcą a bankiem, w którym kredytobiorca jako podmiot zobowiązany na gruncie art. 405 k.c. ma obowiązek zwrotu kapitału uzyskanego kosztem banku jako podmiotu uprawnionego na gruncie art. 405 k.c. oraz (b) stosunek prawny pomiędzy kredytobiorcą a bankiem, w którym bank jako podmiot zobowiązany na gruncie art. 405 k.c. ma obowiązek zwrotu zapłaconych rat kosztem kredytobiorcy jako podmiotu uprawnionego na gruncie art. 405 k.c. W związku z powyższym bez zastosowania instytucji potrącenia nie jest możliwe skompensowanie tych dwóch odrębnych stosunków prawnych. Potrącenie zaś jest możliwe do dokonania tylko przez samego wierzyciela. Zatem bez oświadczenia woli jednego z wierzycieli Sąd nie może dokonać potrącenia. Powyższe jednocześnie dowodzi, że intencją ustawodawcy na gruncie art. 405 k.c. nie było stosowanie teorii salda.

W ocenie Sądu nie ma dlatego podstaw do zastosowania tzw. teorii salda w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie niewątpliwie znajduje uzasadnienie teorii dwóch kondykcji, Dodać bowiem należy, że konstrukcja art. 496 w zw. z art. 497 k.c. wyraźnie wskazuje, że nawet w przypadku nieważności umowy wzajemnej ustawodawca nie normuje świadczeń łącznie, a jedynie przyznaje prawo zatrzymania jako gwarancję, że każde z nienależnych świadczeń zostanie zwrócone. Nawet gdy jedno ze świadczeń jest niemożliwe do wykonania bez winy dłużnika, a drugie jest możliwe, to obowiązek zwrotu pomimo braku świadczenia wzajemnego, ujmuje się w doktrynie jako "normalne ryzyko rozliczeń w ramach bezpodstawnego wzbogacenia. Należy podzielić pogląd o braku podstawy prawnej do "rozliczeń saldem", tym bardziej, że regułą jest zwrot korzyści w naturze co oznacza, że możliwość wzajemnego umorzenia kondykcji, osadzona być musi w ramach ustawowej regulacji potrącenia, a tylko strony uprawnione są do dokonywania potrąceń. Takie oświadczenie o potrąceniu złożyli pozwani [OSOBA] i [OSOBA] je listem poleconym stronie powodowej. Strona powodowa nie zanegowała przy tym że takie oświadczenie powodów [OSOBA].

W myśl art. 498 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym (§ 1). Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (§ 2). Przy tym ustawodawca w dyspozycji art. 499 k.c. przewidział, iż potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potracenie stało się możliwe.

Zauważenia wymaga, iż oświadczenie o potrąceniu jest czynnością materialnoprawną powodującą - w razie wystąpienia przesłanek określonych w art. 498 § 1 k.c. - odpowiednie umorzenie wzajemnych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej, od chwili kiedy potrącenie stało się możliwe. Zgodnie z regulującymi potrącenie przepisami kodeksu cywilnego, oświadczenie o potrąceniu może być złożone - w okresie trwania fazy kompensacyjnej - w każdym czasie, zarówno przed, jak i po wszczęciu postępowania sądowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 kwietnia 2014 r., I ACa 1241/13, LEX nr 1458928). Oświadczenie o potrąceniu stanowi zatem materialnoprawną podstawę zarzutu potrącenia i staje się skuteczne dopiero z chwilą, gdy doszło do wierzyciela wzajemnego w taki sposób, że mógł się on zapoznać z jego treścią (art. 61 k.c.). Z kolei zarzut potrącenia jest czynnością procesową. Jego podniesienie w postępowaniu sądowym oznacza powołanie się na fakt dokonania potrącenia i wynikające stąd skutki. Jest to tak naprawdę zarzut nieistnienia, umorzenia lub wygaśnięcia wierzytelności powoda.

W kontekście powyższych rozważań stwierdzić należy, iż strona pozwana dokonała potrącenia własnej wierzytelności pieniężnej z wierzytelnością dochodzodzoną pozwem (żądaniem ewentualnym) w formie przewidzianej przepisami prawa. Reasumując, skoro pozwani [OSOBA], w sposób prawidłowy formalnie, a miedzy stronami istniały wzajemne wierzytelności, należało dokonać ich potrącenia.

W ocenie Sądu uzasadnioną datą z jaką należało przeliczyć składnik kwoty przysługującej do potracenia przez pozwanych, wyrażony w walucie CHF będzie średni kurs NBP z daty złożenia oświadczenia o potrąceniu, czyli z dnia 12 października 2020 r. Tabela nr 199/A/NBP/2020 Narodowego Banku Polskiego z daty 2020-10-12 wskazuje, że średni kurs 1 franka szwajcarskiego (CHF) odpowiadał 4,1640 PLN.  Tym samym kwota 41.128,94 CHF stanowi w opisanej dacie równowartość kwoty 171.260,91 PLN. Dlatego łączna suma wierzytelności pozwanych [OSOBA] potrącenia wynosi 377.019.48 zł (171.260,91 zł + 205.758,57 zł). Podstawa zastosowania średniego kursu NBP jest przepis art. 358 § 2 k.c. Pamiętać przy tym należy, iż przepis ten nie obowiązywał w dacie zawarcia umowy przez strony, ale obowiązywał i mógł być zastosowany w dacie złożenia oświadczenia o potrąceniu.

Wierzytelność powoda [OSOBA] potrącenia stanowi kwotę 456.681,87 zł. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej, zatem obecnie powodowi, po wzajemnym umorzeniu w.w. kwot, pozostaje uzasadnione roszczenie w stosunku do pozwanych, w zakresie pozostałej kwoty 79.662,39 zł.

W tym stanie rzeczy, wobec przesądzenia o zasadności roszczenia powoda [OSOBA] wskazanej w poprzednim akapicie, rozważenia przez Sąd wymagał wniosek pozwanych o rozłożenie w.w. zobowiązania na miesięczne raty.

Zgodnie z art. 320 k.c., zgodnie z którym w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub o opróżnienie pomieszczenia - wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego świadczenia. Sąd podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 kwietnia 2015 r. (II CSK 409/14), w którym wyrażono pogląd iż ustanowiona w art. 320 k.p.c. norma ma charakter wyjątkowy, gdyż może być zastosowana jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach. W zasadzie chodzi o okoliczności dotyczące pozwanego dłużnika, jego sytuację osobistą, majątkową, finansową, rodzinną, które powodują, że nierealne jest spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia. Przyjmuje się np., że za zastosowaniem omawianego przepisu przemawia sytuacja, w której pozwany [OSOBA] i [OSOBA], że nieuregulowanie długu jest spowodowane wyłącznie jego złą sytuacją majątkową. Rozważając rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty, sąd orzekający nie może jednak nie brać pod rozwagę sytuacji wierzyciela.

W ocenie Sądu żądanie pozwanych [OSOBA] raty nie ma żadnego uzasadniania w niniejszej sprawie. [OSOBA] nieważności umowy i liczyli się z faktem, iż nieważność zaskutkuje obowiązkiem zwrotu przez strony świadczeń które uzyskały od drugiej strony. Żądanie rozłożenia na raty pozostaje w sprzeczności z twierdzeniami pozwanych, iż są świadomi skutków ewentualnej nieważności. [OSOBA] procesu i podnoszonych w jego trakcie zarzutów nie dokonali jakichkolwiek wpłat na rzecz powoda, co wskazuje że ich deklaracje dotyczące spłaty należności w ratach zostały dokonane jedynie na potrzeby procesu sądowego. Rozłożenie w tej sytuacji faktycznej, zasądzonych należności na raty, odbyłoby się z jawnym pokrzywdzeniem dla powoda. Zarówno procesowo – materialny charakter normy zawartej w art. 320 k.p.c., jak i konstytutywna moc wyroku wydanego na jej podstawie powodują bowiem, że rozłożenie świadczenia na raty jest równoznaczne ze zmianą (odroczeniem) terminu jego płatności. W konsekwencji dłużnik, uzyskuje możliwość spełnienia świadczenia w przyszłych ratach, nie pozostając już w opóźnieniu, które rozpoczęło się w związku z niespełnieniem świadczenia w pierwotnym terminie, gdyż zostało uchylone z mocy konstytutywnego wyroku. Skoro bowiem nowe terminy płatności poszczególnych rat, wiążące strony stosunku cywilnoprawnego z mocy wyroku sądu, jeszcze nie nadeszły, to tym samym świadczenie traci przymiot wymagalności, a materialnoprawna przesłanka opóźnienia traci swój byt. Zgodnie z jednoznacznym stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z dnia 15 grudnia 2006 r., III CZP 126/2006, „rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty na podstawie art. 320 k.p.c. ma ten skutek - wskazany w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70 (OSNCP 1971, nr 4, poz. 61) - że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat”. Konkludując, uwzględnienie przez Sąd wniosku pozwanych o rozłożenie zadłużenia wynikającego z wyroku na raty, spowodowałoby w istocie powstanie sytuacji podobnej do zawarcia umowy pożyczki na korzystniejszych warunkach.

Wymaga zaakcentowania, iż rozłożenie na raty nie może czynić iluzoryczną (jedynie pozorną) ochrony prawnej udzielanej wierzycielowi (czy też w sposób nieuzasadniony odwlekać możność domagania się zaspokojenia roszczenia w postepowaniu egzekucyjnym), stąd uwzględniając wszelkie okoliczności sprawy, w tym uzasadniony interes podmiotu inicjującego proces w niniejszej sprawie, wniosek pozwanych o rozłożenie na raty nie zasługiwał na uwzględnienie.

Przedmiotową kwotę należało zatem, na podstawie przepisu art. 405 k.c. w związku z art. 410 k.c. zasądzić od pozwanych [OSOBA], o czym orzekł Sąd w pkt 2 wyroku. O odsetkach Sąd orzekł w zgodzie z art. 481 k.c. i art. 482 § 1 k.c. od dnia doręczenia pozwanym [OSOBA] żądanie powoda. W pozostałym, zakresie, Sąd w pkt 3 wyroku oddalił powództwo ewentualne.

Sąd za niezasadny uznał zarzut przedawnienia wystosowany przez pozwanych. W ocenie Sądu brak było podstaw do stosowania do roszczeń powodów [OSOBA]. 731 k.c., albowiem nie są to roszczenia wynikające z prowadzenia rachunku bankowego. Zgodnie z art. 118 k.c., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w dniu 9 lipca 2018 r., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata, jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. W myśl art. 5 ust. 1 ustawy zmieniającej do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej przepisy k.c. w brzmieniu nadanym tą ustawą. W ocenie Sądu roszczenie powoda [OSOBA] dopiero wraz z wyartykułowaniem przez pozwanych [OSOBA] umowy, a więc pod rządami art. 118 k.c., w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w dniu 9 lipca 2018 r. 6-cio letni termin przedawnienia tego roszczenia jeszcze więc nie upłynął. Zwrócić należy przy tym uwagę, że co do zasady polskim systemie prawnym nie ma instytucji żądania stwierdzenia nieważności umowy na żądanie. Jak jednak wyjaśnił TSUE w powołanym wyżej wyroku z dnia 3 października 2019 r. (C-260/18) faktycznie to od świadomego żądania konsumenta należy ocena czy jest podstawa dla sądu do stwierdzenia nieważności umowy. Dopiero zaś więc z tą datą można mówić, że świadczenia wypłacone  kredytobiorcom stało się nienależne. Dodatkowo w cenie Sadu podniesienie przez pozwanych [OSOBA] nadużycie prawa w rozumieniu przepisu art. 5 k.c. [OSOBA] spłacali raty, nie kwestionowali ważności umowy kredytu i podejmowali wszelkie czynności utwierdzające powoda w przekonaniu ze umowa jest ważna i winna być dalej wykonywana. Przy takim stanowisku pozwanych [OSOBA] etapie zarzutu przedawnienia pozostaje w sprzeczności z zasadą lojalności i zaufania w obrocie gospodarczym i jawić się musi jako nadużycie prawa. W wyniku stwierdzonej nieważności umowy pozwani w niniejszej sprawie są obciążeniu jedynie obowiązkiem zwrotu kapitału kredytu, który faktycznie otrzymali od powoda. Kapitał ten pozwani [OSOBA] poprzednich zobowiązań i dokończenie budowy domu. Nawet w odczuciu społecznym nie byłoby zasadne uwolnienie pozwanych [OSOBA] nominalnej wartości świadczenia, które otrzymali od powoda.

           O kosztach postępowania Sąd orzekł na mocy art. 100 zd. 1 in fine k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia, zlecając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu (art. 108 k.p.c.), w pkt 4 wyroku.

II C 726/18

Zarządzenie:

1. Odpisy wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. stron informując że uzasadnienie zostało sporządzone w przedłużonym terminie;
2. Kal. 28 dni lub z wpływem