12 sierpnia 2024
Kredytobiorcy, którzy spłacili kredyt waloryzowany lub denominowany do franka lub innej waluty obcej często zastanawiają się, czy nadal mają możliwość ubiegania się o unieważnienie umowy w sądzie.
W ostatnich latach orzecznictwo polskich sądów dotyczące kredytów frankowych znacznie się zmieniło. Coraz częściej wyroki wskazują, że umowy kredytowe zawierane w latach 2000-2010 zawierają klauzule niedozwolone, co daje podstawy do stwierdzenia ich nieważności.
Chcesz skorzystać z bezpłatnej analizy? Skontaktuj się z wyspecjalizowanymi z w sprawach kredytów we frankach adwokatami Kancelarii Themi – odpowiemy na Państwa pytania.
Czy można unieważnić umowę kredytową we frankach lub innych walutach obcych po jej spłacie?
Tak, jednak sytuacja wymaga głębszego wyjaśnienia. Aby skutecznie dochodzić unieważnienia umowy kredytu, należy wykazać tzw. interes prawny. W przypadku kredytów jeszcze niespłaconych interes ten jest zwykle związany z hipoteką nieruchomości. Kredytobiorca może wówczas domagać się dwóch rzeczy:
- Ustalenia nieważności umowy, aby wykreślić hipotekę.
- Zwrotu wpłaconych środków, wynikającego z uznania umowy za nieważną.
W sytuacji spłaty kredytu hipotecznego interes prawny w zakresie ustalenia nieważności formalnie znika, ponieważ hipoteka została wykreślona. W takim przypadku można dochodzić wyłącznie zwrotu nadpłaconych środków. W praktyce sąd, orzekając zwrot, przesłankowo uznaje nieważność umowy, co daje podobny efekt.
Czy po spłacie kredytu można pozwać bank?
Tak, jest to możliwe. Kredytobiorca może złożyć pozew o zwrot uiszczonych kwot, ale nie będzie mógł już formalnie żądać unieważnienia umowy ze względu na brak interesu prawnego w tym zakresie, jednak ustalenie nieważności w sentencji wyroku nie jest mu do niczego potrzebne - w zupełności wystarczy by sąd nakazał zwrot zapłaconych przez niego rat i innych świadczeń, bowiem jest to najdalej idąca konsekwencja ustalenia nieważności umowy.
Należy pamiętać także, że:
- Roszczenia wobec banku mogą ulec przedawnieniu. Ogólny termin przedawnienia roszczeń, mający zastosowanie dla roszczeń konsumentów w sprawach frankowych wynosi po nowelizacji, która weszła w życie 9 lipca 2018 r., lat 6, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym termin się rozpoczął, dla roszczeń konsumentów natomiast, które powstały przed datą wejścia w życie nowelizacji pozostał wcześniejszy, 10 letni termin przedawnienia. Do obliczenia terminu przedawnienia konieczne jest wobec tego ustalenie w jakiej dacie się rozpoczął. Nawet wśród prawników zajmujących się kwestiami kredytów we frankach, pojawiają się czasem błędne opinie, jakoby termin ten rozpoczął się w dacie spłaty kredytu lub jego poszczególnych rat. Pogląd ten jednak nie jest słuszny, co znajduje potwierdzenie w uzyskiwanych przez nas wyrokach sądowych. Termin wymagalności wierzytelności konsumenta może bowiem powstać dopiero w dacie, w której wiedział on, że przysługują my względem banku roszczenia, a więc dopiero wtedy gdy dowiedział się, że jego umowa kredytowa jest nieważna. Tego zaś konsument dowiedzieć się mógł najwcześniej wtedy, gdy zgłosił się do prawnika, który wykonał analizę prawną jego umowy, lub wtedy gdy bank zaproponował mu ugodę. W mojej ocenie nie można oczekiwać od konsumenta by samodzielnie dokonał analizy prawnej umowy i ustalił jej nieważność, a tylko wtedy można byłoby przyjąć, że termin przedawnienia rozpoczął się w dacie spłaty kredytu lub jego rat. Reasumując, ze względów dowodowych terminem rozpoczęcia biegu przedawnienia roszczeń konsumenta może być termin, w którym przejawił on swoją świadomość odnośnie nieważności umowy / abuzywności klauzul przeliczeniowych, a więc kiedy napisał do banku reklamację (w jakiejkolwiek formie) w której powołał się na niedozwolony charakter klauzul przeliczeniowych, wezwał bank do zapłaty, złożył oświadczenie o braku zgody na niedozwolone postanowienia umowne, przystąpił do mediacji, otrzymał od banku propozycję ugody zawierającą informacje o nieważności umowy, złożył zawezwanie do próby ugodowej lub pozew. Jeżeli konsument nie dokonał żadnych z w/w czynności, to termin przedawnienia w ogóle nie rozpoczął biegu. Jeżeli konsument czynności takie dokonał, to od daty tych czynności biegnie termin 10 letni (jeżeli czynność dokonana została przed 9 lipca 2018 r. (datą nowelizacji) lub 6 letni licząc od końca roku kalendarzowego, jeżeli czynności takie dokonał po 9 lipca 2018 r.
- Trybunał Sprawiedliwości UE oraz Sąd Najwyższy wskazują, że bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od momentu, w którym kredytobiorca świadomie zakwestionował umowę, a więc przychylają się do przedstawionej wyżej koncepcji.
Spłacony kredyt frankowy a ryzyko przedawnienia
W przypadku kredytów spłaconych istnieje ryzyko przedawnienia roszczeń. Dlatego ważne jest, aby pozew został złożony w odpowiednim terminie. Nawet jeśli Trybunał Sprawiedliwości UE wskazuje na możliwość wydłużenia terminu w niektórych przypadkach, polskie sądy mogą uznać roszczenie za przedawnione i oddalić powództwo, stąd ze złożeniem pozwu bezpieczniej jest się pospieszyć.
Jeśli masz wątpliwości, czy możesz dochodzić swoich praw w związku z kredytem frankowym, prześlij nam swoją umowę do analizy. Ocenimy Twoją sytuację i pomożemy podjąć odpowiednie kroki.
autor
Piotr Pieczara
Pełnomocnik Kancelarii Themi