Masz kredyt hipoteczny we frankach szwajcarskich? Już niebawem Twoja sytuacja może ulec zasadniczej poprawie. W Ministerstwie Sprawiedliwości trwają intensywne prace nad projektem ustawy, który ma na celu przyspieszenie i uproszczenie postępowań sądowych dotyczących sporów z bankami. Jeśli nowe przepisy wejdą w życie, tysiące kredytobiorców będą mogli odetchnąć z ulgą – skrócenie procedur, mniej formalności i szybsze rozstrzygnięcia to tylko niektóre z planowanych udogodnień.

Już obecnie sądy wydają wyroki w 99% korzystne dla kredytobiorców, jednak długa procedura i częsta przewlekłość postępowań sądowych stanowi utrapienie kredytobiorców i reprezentujących ich pełnomocników. Każda próba przyspieszenie rozpoznania spraw frankowych powinna więc cieszyć.

Nowe regulacje mogą jednak nie tylko pomóc, ale i budzą kontrowersje. Z jednej strony przynoszą nadzieję dla frankowiczów zmęczonych wieloletnimi procesami i obciążeniami finansowymi. Z drugiej – wywołują poważne zastrzeżenia części prawników i ekspertów, którzy alarmują, że niektóre rozwiązania mogą być niezgodne z Konstytucją RP oraz prawem unijnym. Pojawiają się także pytania o równowagę między interesami konsumentów a ochroną praw banków.

Co dokładnie proponuje rząd? Jakie zmiany czekają frankowiczów?

Projekt ustawy, nad którym aktualnie pracuje resort sprawiedliwości, zawiera kilka kluczowych rozwiązań, które mają uprościć ścieżkę dochodzenia roszczeń przez kredytobiorców:

• Automatyczne wstrzymanie spłaty rat po złożeniu pozwu – to rozwiązanie może okazać się jednym z najbardziej rewolucyjnych. Dotychczas, aby uniknąć dalszych płatności, należało złożyć odrębny wniosek o zabezpieczenie roszczenia, co wiązało się z dodatkowymi czynnościami procesowymi i opóźnieniami. Nowe przepisy mają umożliwić zawieszenie spłat już w chwili wniesienia pozwu i poinformowania o tym banku – bez dodatkowych wniosków, bez czekania na decyzję sądu.

• Jednoosobowe składy sędziowskie i posiedzenia niejawne – celem jest przyspieszenie procedowania spraw. Odejście od składów trzyosobowych oraz ograniczenie liczby jawnych rozpraw ma odciążyć sądy i skrócić czas oczekiwania na wyrok.

• Zeznania na piśmie i rozprawy online – w myśl projektowanych zmian, konsumenci będą mogli odpowiadać na pytania sądu na piśmie, bez konieczności osobistego stawiennictwa. Rozprawy w formie zdalnej oraz przesłuchania pisemne to sprawdzone już rozwiązania, które funkcjonowały w czasie pandemii COVID-19.

Dlaczego planowane zmiany mają tak duże znaczenie?

Postępowania frankowe to obecnie jedno z największych wyzwań dla wymiaru sprawiedliwości. Tysiące toczących się spraw powodują zatory w sądach, a kredytobiorcy nierzadko czekają latami na rozstrzygnięcie. Koszty procesów, stres i niepewność to codzienność dla wielu rodzin. Projekt ustawy ma to diametralnie zmienić, oferując rozwiązania, które nie tylko uproszczą procedury, ale także skrócą czas trwania postępowań. W efekcie zyskają wszyscy – zarówno kredytobiorcy, jak i sądy przeciążone podobnymi sprawami.

Zdaniem adwokatów naszej Kancelarii projekt ma potencjał, aby w sposób realny usprawnić dochodzenie roszczeń przez frankowiczów. Szczególnie korzystne byłoby zawieszenie spłaty rat już od momentu wniesienia pozwu. To rozwiązanie znacząco ograniczy liczbę spraw o zabezpieczenie, z którymi sądy obecnie muszą się zmagać, a które ze względu na zażalenia pełnomocników banków opóźniają rozstrzygnięcie sprawy zasadniczej i unieważnienia kredytu nawet o wiele miesięcy.

Nowe mechanizmy procesowe – przyspieszenie i wygoda

Ważnym elementem projektu są przepisy umożliwiające sądom prowadzenie spraw w składzie jednoosobowym, bez potrzeby organizowania rozpraw. Sędzia będzie mógł wydać wyrok po zapoznaniu się z dokumentacją oraz pisemnymi oświadczeniami stron. W praktyce może to oznaczać nawet kilkumiesięczne skrócenie postępowań, rodzi jednak ryzyko pojawienia się większej liczby rozstrzygnięć niekorzystnych, wciąż bowiem zdarzają się sędziowie, którzy dokonują błędnej wykładni przepisów w sprzeczności z orzeczeniami TSUE i SN. Rozpoznając sprawy w składzie jednoosobowym sędziowie tacy nie będą wstrzymywani przez stosującą wykładnię TSUE większość.

Istotnym ułatwieniem będzie również możliwość przesyłania kredytobiorcom pytań na piśmie, co pozwoli uniknąć wielu stawiennictw na sali sądowej. Z drugiej strony projekt zawiera także rozwiązania, które mogą okazać się korzystne dla banków – np. ułatwienie dochodzenia zwrotu wcześniej uiszczonych rat po unieważnieniu umowy.

Czy to rozwiązanie idealne? Wątpliwości konstytucyjne i unijne

Choć wiele przepisów spotyka się z entuzjazmem, to nie brakuje głosów krytycznych. Zastrzeżenia dotyczą zwłaszcza automatycznego zawieszenia spłaty rat bez decyzji sądu. Prawnicy ostrzegają, że może to zaburzać równość stron w postępowaniu i naruszać konstytucyjną zasadę proporcjonalności oraz równowagi praw.

Kolejnym punktem spornym jest odejście od składów trzyosobowych na rzecz jednoosobowych, a także możliwość orzekania na posiedzeniach niejawnych. W opinii części ekspertów może to ograniczać przejrzystość i gwarancje procesowe, do jakich przywykli konsumenci.

Kluczowe będzie wdrożenie przepisów w praktyce

Bez względu na kontrowersje, jedno jest pewne – projekt wywołał żywą dyskusję. Dla wielu kredytobiorców zaciągnięty przed laty kredyt we frankach to nie tylko problem finansowy, ale też źródło długotrwałego stresu. Oczekują oni nie tylko odzyskania nadpłaconych środków, ale przede wszystkim prawnego uwolnienia się od toksycznej umowy i wykreślenia hipoteki. Dobrze skonstruowana ustawa może im to umożliwić.

Ostateczny kształt przepisów będzie mieć ogromne znaczenie. Jeśli zostaną przygotowane z odpowiednią precyzją i uwzględnieniem interesów obu stron – mogą stać się skutecznym narzędziem w rękach kredytobiorców i istotnie odciążyć wymiar sprawiedliwości.

Nie czekaj – sprawdź, jak możemy Ci pomóc

Jeśli posiadasz kredyt frankowy i chcesz wiedzieć, co zmiany w prawie mogą oznaczać w Twojej sprawie – skontaktuj się z nami. Nasz zespół prawników ma wieloletnie doświadczenie w sporach z bankami i pomógł już wielu frankowiczom odzyskać spokój finansowy.

Zapewniamy bezpłatną analizę umowy oraz indywidualne podejście do każdej sprawy. Nie musisz samodzielnie zmagać się z machiną prawną – jesteśmy tu, by Cię wesprzeć.