Sygn. akt I C 847/23

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

 Dnia 5 grudnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Katowicach Wydział I Cywilny w składzie:

            Przewodniczący:          Sędzia SO Robert Molenda

            Protokolant:                Laura Kikmunter

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2024 r. na rozprawie w Katowicach

sprawy z powództwa:

Banku Millennium Spółki Akcyjnej w Warszawie

przeciwko:

o zapłatę

1. umarza postępowanie w zakresie dochodzonej kwoty 426.402,87 zł (czterysta dwadzieścia sześć tysięcy czterysta dwa złote i osiemdziesiąt siedem groszy)
2. w pozostałym zakresie powództwo oddala;
3. nakazuje zwrot od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Katowicach na rzecz powódki kwoty 10.630,50 zł (dziesięć tysięcy sześćset trzydzieści złotych i pięćdziesiąt groszy) tytułem połowy opłaty od cofniętego roszczenia pomniejszonej o opłatę minimalną;
4. zasądza od powódki na rzecz pozwanych niepodzielnej ręki kwotę 10.817 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) tytułem kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

Sygn. akt I C 847/23

UZASADNIENIE

wyroku z dnia  5 grudnia 2024 r.

Powódka Bank Millenium S.A. w Warszawie pozwem skierowanym przeciwko domagała się:

- zasądzenia od pozwanych solidarnie na jej rzecz kwoty 280.450,86 zł tytułem zwrotu kapitału oddanego stronie pozwanej do dyspozycji na mocy umowy kredytu hipotecznego nr /2005 z dnia 27 kwietnia 2005 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 marca 2023 r. do dnia zapłaty;

- zasądzenie od pozwanych solidarnie na jej rzecz kwoty 184.226,06 zł tytułem należnego jej wynagrodzenia związanego z korzyścią majątkową uzyskaną przez stronę pozwaną w związku z korzystaniem z kapitału udostępnionego przez Bank na podstawie umowy kredytu hipotecznego nr 2005 z dnia 27 kwietnia 2005 r. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 marca 2023 r. do dnia zapłaty;

- zasądzenie od pozwanych solidarnie na jej rzecz kosztów postępowania sądowego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych powiększonych o kwotę 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictw wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Ewentualnie powódka wniosła o:

- zmianę wysokości świadczenia nienależnego, którego zwrot przysługuje jej od pozwanych w związku z oddaniem do dyspozycji kapitału na mocy Umowy Kredytu poprzez dokonanie sądowej waloryzacji należnej Bankowi kwoty w ten sposób, że oprócz roszczenia o zwrot kapitału powódce przysługuje dodatkowe świadczenie w kwocie 235.957,14 zł wynikające z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza;

- zasądzenie od pozwanych solidarnie na jej rzecz łącznie kwoty 516.408 zł stanowiącej sumę kwoty udostępnionego kapitału oraz dodatkowej kwoty, o którą należy zwaloryzować roszczenie o zwrot kapitału oddanego pozwanym do dyspozycji na mocy Umowy Kredytu wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Uzasadniając wskazała, że w dniu 27 kwietnia 2005 r. zawarła z pozwanymi umowę kredytu hipotecznego nr /2005 indeksowanego do CHF, na mocy której udostępniła pozwanym środki pieniężne w wysokości 280.450,86 zł. Pozwani zobowiązani byli do spłaty kwoty przekazanego kapitału wraz z należnościami pobocznymi. Powódka podała, że w związku z zakwestionowaniem mechanizmu indeksacji opartego na kursie CHF, pozwani wystąpili przeciwko powodowemu bankowi z roszczeniem o uznanie za bezskuteczną umowę kredytu hipotecznego nr /2005 indeksowanego do CHF z dnia 27 kwietnia 2005 r. Natomiast w Sądzie Apelacyjnym w Katowicach, w sprawie pod sygn. akt I ACa 552/22 toczyła się postępowanie o uznanie umowy za bezskuteczną.

Powódka wyjaśniła, że na dochodzoną kwotę składa się kwota 280.450,86 zł podlegająca zwrotowi w związku z odpadnięciem podstawy uzasadniającej oddanie pozwanym kapitału do korzystanie, kwota 184.226,06 zł stanowiąca równowartość korzyści majątkowych uzyskanej przez pozwanych w związku z korzystaniem z kapitału udostępnionego przez Bank na podstawie umowy liczonej za okres od daty rzeczywistego uruchomienia poszczególnych transz do dnia 3 lutego 2023 r. Nadto powódka podała, że jest uprawniona do otrzymania ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia 10 marca 2023 r. tj. od momentu powstanie stanu wymagalności świadczeń.

Podniosła, że roszczenie ma charakter roszczenia restytucyjnego związanego z koniecznością zwrotu przez strony wzajemnych świadczeń.

W odpowiedzi pozwani (k. 71 i nast.) wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na ich rzecz łącznie zwrotu kosztów postępowania wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono do dnia zapłaty, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Na wypadek przyjęcia, że żądanie zwrotu kapitału przez powódkę zostało wykazane, nie jest przedwczesne i zostało co do zasady zgłoszone, pozwani podnieśli ewentualny zarzut potrącenia wierzytelności przysługującej im wobec powodowego banku z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (objętą wezwaniami do zapłaty z dnia 6 kwietnia 2020 r., z dnia 1 lipca 2021 r., z dnia 1 marca 2023 r. i z dnia 27 czerwca 2023 r.) w łącznej kwocie 162.014,66 zł i 20.396,43 CHF z wierzytelnością jaką Bank Millenium S.A. z siedzibą w Warszawie posiada wobec pozwanych z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia o zwrot kwoty wypłaconego kapitału, tj. 280.450,86 zł. Podali, że w wyniku dokonanego potrącenia wierzytelności umorzyły się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej, tj. wierzytelność banku uległa pomniejszeniu o łączną kwotę 257.883,24 zł, do kwoty 22.567,62 zł. Podnieśli, że w dalszym, ciągu przysługuje im wierzytelność nieobjęta potrąceniem, w tym dochodzona w ramach postępowania toczącego się przed Sądem Apelacyjnym w Katowicach, sygn. akt I ACa 552/22 w kwocie 8.946,77 zł i 50.211,96 CHF.

Uzasadniając pozwani przyznali, że zawarli z powódką umowę, na mocy której powodowy bank wypłacił im kwotę 280.450,86 zł tytułem kapitału kredytu. W ocenie pozwanych umowa kredytu była nieważna.

Pismem z dnia 5 października 2023 r. (k. 164 i nast.) pozwani podnieśli dalszy, ewentualny zarzut potrącenia wierzytelności przysługującej im wobec powodowego banku z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia w kwocie 1.068,78 CHF oraz 48,58 zł (stanowiącej sumę należności uiszczonych przez nich w CHF w okresie od dnia 11 lipca 2023 r. do dnia 11 sierpnia 2023 r. tytułem spłaty kredytu oraz sumę należności uiszczonych przez nich w PLN w okresie od dnia 5 lipca 2023 r. do dnia 5 sierpnia 2023 r. tytułem refinansowania składek ubezpieczenia na życie) z wierzytelnością jaką powodowy bank posiada wobec nich z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia w kwocie 22.567,62 zł (pierwotnie wierzytelność w kwocie 280.450,86 zł – kwota wypłaconego kapitału, obniżona do kwoty 22.567,62 zł na skutek potrąceń dokonanych oświadczeniami z dnia 7 marca 2023 r. i z dnia 7 lipca 2023 r.). Pozwani wskazali, że w dniu 27 września 2023 r. dokonali zapłaty kwoty 17.425,56 zł, a zatem wierzytelność banku o zwrot kwoty wypłaconego kapitału została wygaszona w całości. Pozwani podali, że w dniu 6 września 2023 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach I ACa 552/22 oddalił apelację banku, potwierdzając przesłankowo nieważność umowy.

Pismem z dnia 10 listopada 2023 r. (k. 185 i nast.) powódka podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie oraz podniosła, że zarzut potrącenia jest nieskuteczny.

Pismem z dnia 22 stycznia 2024 r. (k. 208 i nast.) powódka cofnęła powództwo w zakresie żądania zapłaty kwoty 224.751,25 zł oraz wniosła o umorzenie postępowania co do kwoty 224.751,25 zł.

Pismem z dnia 8 lutego 2024 r. (k. 212 i nast.) powódka cofnęła powództwo w zakresie całości żądania zasądzenia wynagrodzenia za korzystanie z kapitału w kwicie 184.226,06 zł i roszczenie ewentualnego tj. w zakresie roszczenia waloryzacyjnego w kwocie 235.957,14 zł oraz wniosła o umorzenie postępowania w tym zakresie.

Pismem z dnia 22 lipca 2024 r. (k. 219 i nast. ) powódka oświadczyła, że cofa powództwo w części, tj. w zakresie kwoty 242.176,81 zł i wnosi o umorzenie postępowania w części dotyczącej cofniętego żądania. Ponadto podtrzymała powództwo w zakresie zasądzenia od pozwanych na jej rzecz kwoty 38.274,05 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, podnosząc że nie uznaje wierzytelności w postaci odsetek liczonych od kwot nieobjętych wyrokami Sądu Okręgowego w Katowicach w sprawie I C 468/20 oraz Sądu Apelacyjnego w Katowicach w sprawie I ACa 552/22 oraz wierzytelności w postaci składek ubezpieczenia na życie kredytobiorców.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Strony w dniu 27 kwietnia 2005 r. zawarły ze sobą Umowę o Millekredyt Dom nr /2005, który przeznaczony był na spłatę linii debetowej, spłatę innego kredytu mieszkaniowego, inne potrzeby konsumpcyjne oraz koszty wliczone w kredyt. Na mocy ww. umowy kredytu bank udostępnił stronie pozwanej kwotę w wysokości 280.450,86 zł. Kredyt był indeksowany do CHF, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli Kursów Walut Banku Millenium w dniu uruchomienia kredytu. Strona pozwana zobowiązana była spłacać kredyt w CHF w złotych polskich z zastosowaniem kursu sprzedaży CHF obowiązującego w dniu płatności raty kredytu, zgodnie z Tabelą Kursów Walut Banku Millenium. (dowód: umowa kredytu k. 24 – 24v).

Pismem z dnia 6 kwietnia 2020 r. pozwani- kredytobiorcy wystosowali do powódki reklamację dotyczącą zawartej umowy kredytu i wnieśli o zapłatę na ich rzecz kwoty 43.598,16 zł i 50.733,06 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Pismo zostało doręczone w dniu 22 kwietnia 2020 r. (dowód – pismo z dnia 6 kwietnia 2020 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia, k. 134-136)

Pismem z dnia 1 lipca 2021 r. pozwani- kredytobiorcy, wezwali powodowy bank do zapłaty, powołując się na nieważność umowy kredyt na podstawie art. 353¹ k.c., art. 69 ust. 1 ustawy prawo bankowe oraz istnienia klauzul abuzywnych, uiszczonych przez nich do dnia 11 marca 2020 r. należności tj. kwoty 131.594,42 zł oraz 50.211,96 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi co do kwot 43.598,16 zł i kwoty 50.211,96 CHF od dnia wymagalności roszczenia do dnia zapłaty oraz co do kwoty 87.906,26 zł w terminie 3 dni od dnia otrzymania niniejszego pisma. Pismo zostało doręczone w dniu 16 lipca 2021 r. (dowód – pismo z dnia 1 lipca 2021 r. wraz z potwierdzeniem doręczenia, k. 127-138)

W związku z zarzuceniem przez stronę pozwaną nieważności ww. umowy kredytu pomiędzy stronami toczyło się postępowanie przez Sądem Okręgowym w Katowicach pod sygn. akt I C 468/20, w którego toku Sąd ustalił przesłankowo, że ww. umowa jest nieważna oraz zasądził od Bank Millenium S.A. na rzecz

łącznie kwotę 8.946,77 zł wraz z odsetkam

i ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 maja 2020 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 50.211,96 CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 maja 2020 r. do dnia zapłaty. (dowód – kserokopia wyroku, k. 149, uzasadnienie wyroku, k. 150 – 153v). Wobec powyższego bank złożył apelację, która została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 6 września 2023 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 552/22 (dowód – kserokopia wyroku, k. 180).

Pozwani pismem z dnia 7 marca 2023 r. złożyli powódce oświadczenie o potrąceniu wierzytelności przysługującej im względem powódki z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia w łącznej kwocie 161.917,50 zł i 17.740,83 CHF, z wierzytelnością jaką powodowy bank posiada wobec nich z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia o zwrot kwoty wypłaconego kapitału, tj. 280.450,86 zł. Podali, że w wyniku dokonanego potrącenia wierzytelność banku uległa pomniejszeniu o łączną kwotę 245.576,16 zł, tj. do kwoty 34.874,70 zł. Pismo doręczono powódce w dniu 9 marca 2023 r. (dowód – pismo z dnia 7 marca 2023 r., k. 144; wraz z potwierdzeniem nadania i wydrukiem śledzenia przesyłki, k. 145-146)

Pozwani pismem z dnia 7 lipca 2023 r. złożyli powódce oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z tytułu sumy spłat kredytu w kwocie 97,16 zł i 2.655,60 CHF z wierzytelnością jaką powodowy bank posiada wobec pozwanych z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia o zwrot kwoty wypłaconego kapitału, tj. 34.874,70 zł. Podali, że pierwotna wierzytelność w wysokości 280.450,86 zł została obniżona do kwoty 34.874,70 zł na skutek potrącenia dokonanego oświadczeniem z dnia 7 marca 2023 r. Wskazali, że w wyniku dokonanego potrącenia wierzytelność banku uległa pomniejszeniu o łączną kwotę 12.307,08 zł, tj. do kwoty 22.567,62 zł. Pismo to doręczono powódce w dniu 18 lipca 2023 r. (dowód – pismo z dnia 7 lipca 2023 r., k. 147-147v r. wraz z potwierdzeniem nadania i wydrukiem śledzenia przesyłki k. 148-148v).

Pismem z dnia 26 września 2023 r. pozwani podnieśli zarzut potrącenia wierzytelności przysługującej stronie pozwanej wobec powodowego banku z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia w kwocie 1.068,78 CHF oraz 48,58 zł. W wyniku dokonanego potracenia wierzytelność banku uległa pomniejszeniu do kwoty 17.425,56 zł. (dowód – pismo z dnia 26 września 2023 r., k. 178; wraz z potwierdzeniem nadania i wydrukiem śledzenia przesyłki, k. 179-179v)

Pozwani w dniu 27 września 2023 r. uiścili na rzecz powódki kwotę 17.425,56 zł. (dowód – potwierdzenie przelewu, k. 170)

Na rozprawie w dniu 22 listopada 2024 r. pełnomocnik pozwanych oświadczył, że kwota 34.651,30 zł była objęta wezwaniem do zapłaty z dnia 6 kwietnia 2020 r., w którym to wezwano do zapłaty w wysokości 43.598,16 zł, natomiast kwota 8.946,77 zł była dochodzona w odrębnym postępowaniu i zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach, sygn. akt I C 468/20 z dnia 17 grudnia 2021 r. i utrzymana wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 września 2023 r. sygn. akt I ACa 552/22. (dowód – protokół z rozprawy z dnia 22 listopada 2024 r., k. 252-252v)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił na podstawie wskazanych wyżej dowodów, których treść i forma nie budziły wątpliwości, a ich moc dowodowa nie była kwestionowana przez strony.

Sąd zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 203 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia – aż do wydania wyroku. W niniejszej sprawie strona powodowa cofnęła pozew w zakresie kwoty 184.226,06 zł z tytułu wynagrodzenia za korzystanie kapitału oraz części roszczenia z tytułu udostępnionego kapitału w kwocie 224.751,25 zł. Cofnęła też roszczenia ewentualne na wypadek nieuwzględnienia roszczeń głównych, dochodząc ostatecznie jedynie kwoty 55.699,61 zł oraz roszczenia odsetkowego. Ostatecznie powódka w piśmie z dnia 22 lipca 2024 r. oświadczyła, że podtrzymuje powództwo w zakresie zasądzenia od pozwanego na jej rzecz kwoty 38.274,05 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, uznając tym samym uiszczoną przez pozwanych kwotę w wysokości 17.425,56 zł w dniu 27 kwietnia 2023 r.

Zgodnie z art. 355 k.p.c. sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął pozew. W niniejszej sprawie roszczenia pozwu zostały cofnięte przed wydaniem wyroku, a ich cofnięcie podyktowane uznaniem potrącenia oraz dobrowolną zapłatą, a zatem nie budziło wątpliwości, iż cofnięcie roszczeń było skuteczne prawnie. W konsekwencji Sąd umorzył postępowanie w zakresie dochodzonej kwoty 426.402,87 zł, o czym orzekł w pkt 1 wyroku.

Zgodnie z art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Tym samym Sąd rozpoznający niniejszą sprawę jest związany wyrokiem przesłankowo ustalającym nieważność umowy kredytowej. 

Związanie treścią prawomocnego orzeczenia oznacza bowiem nakaz przyjmowania przez sąd w innej sprawie pomiędzy tymi samymi stronami, że w objętej orzeczeniem sytuacji faktycznej stan prawny przedstawia się tak, jak to wynika z sentencji wiążącego orzeczenia (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 2011 r., IV CSK 563/10, LEX 864020). Skutek materialno-prawny prawomocnego orzeczenia oznacza, że prawomocne orzeczenie odpowiada rzeczywistemu stanowi prawnemu, potwierdza go i czyni niewątpliwym. Jeśli zatem dane zagadnienie prawne, będące przesłanką rozstrzygnięcia, zostało prawomocnie rozstrzygnięte w pierwszym procesie między tymi samymi stronami, będzie ono stanowić kwestię wstępną (prejudycjalną) w innym procesie, w którym dochodzone jest inne nawet żądanie. Związanie prawomocnym orzeczeniem oznacza więc, że sąd obowiązany jest uznać, iż kwestia prawna, która była już przedmiotem rozstrzygnięcia w innej sprawie, a która ma znaczenie prejudycjalne w sprawie przez niego rozpoznawanej, kształtuje się tak, jak przyjęto w prawomocnym wcześniejszym wyroku. W późniejszym procesie kwestia ta nie może być już ponownie badana (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2003 r., I CKN 263/01, Monitor Prawniczy 2015, nr 2, s. 85). Nie jest w świetle powyższego dopuszczalne odmienne ustalenie zaistnienia, przebiegu i oceny istotnych dla danego stosunku prawnego zdarzeń faktycznych w kolejnym postępowaniu, chociażby przedmiot tych spraw się różnił (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 kwietnia 2011 r., I PK 225/10, LEX nr 896456).

Związanie prawomocnym orzeczeniem w innym postępowaniu oznacza wreszcie, że obowiązek uznania danej kwestii prawnej (prejudycjalnej) za rozstrzygniętą zachodzi nawet wówczas jeżeli argumentacja prawna, na której opiera się to rozstrzygnięcie jest nietrafna (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 maja 2014 r., I PK 295/13, LEX nr 1483572). Związanie takie oznacza niedopuszczalność nie tylko dokonywania ustaleń sprzecznych z nim, ale nawet przeprowadzania postępowania dowodowego w tym zakresie (zob. m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2008 r., IV CSK 441/07, LEX nr 376385).

Rekapitulując, Sąd rozpoznający spór wywołany pozwem Bank Millenium S.A. związany jest wyrokiem sądu ustalającym przesłankowo nieważność Umowy o Millekredyt Dom nr /2005 z dnia 27 kwietnia 2005 r.

Na kanwie przedmiotowej sprawy powódka ostatecznie domagała się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 38.274,05 zł tytułem zwrotu części kwoty udostępnionego pozwanym kapitału. Kwota ta była sporna pomiędzy stronami, bowiem stanowiła sumę wierzytelności w postaci odsetek liczonych od kwot nieobjętych wyrokami Sądu Okręgowego w Katowicach o sygn. akt I C 467/20, Sądu Apelacyjnego w Katowicach o sygn. akt I ACa 552/22 oraz składek ubezpieczenia na życie kredytobiorców.

Podnieść należy, że pozwani dokonali skutecznego potrącenia spornej kwoty. Składają się na nią:

- 7.806,61 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 34.651,39 zł od dnia 7 maja 2020 r. do dnia 7 marca 2023 r.;

- 13.862,45 zł tytułem odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwoty 87.906,26zł od dnia 20 lipca 2021 r. do dnia 7 marca 2023 r.;

- 16.459,23 zł tytułem refinansowania składek ubezpieczenia na życie;

- 97,16 zł tytułem refinansowania składek ubezpieczenia na życie;

- 48,58 zł tytułem refinansowania składek ubezpieczenia na życie.

            W ocenie Sądu możliwe jest dokonanie potrącenia należnych odsetek ustawowych za opóźnienie. Artykuł 499 k.c. stanowiąc, że oświadczenie o potrąceniu ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe, umożliwia objęcie dokonywanym potrąceniem także odsetek za opóźnienie od kwoty wierzytelności wymagalnej wcześniej liczonych od dnia następującego po dniu jej wymagalności do dnia, kiedy wymagalna stała się druga wierzytelność. Wyliczenie odsetek za ten okres byłoby konieczne, gdyby również wierzytelność z tego tytułu została objęta oświadczeniem o potrąceniu względnie, gdyby potrącenia dokonywał wierzyciel, którego wierzytelność stała się wymagalna później, a ten, którego wierzytelność była wymagalna wcześniej powoływałby się na zaliczenie potrącanej kwoty w pierwszej kolejności na należne odsetki (art. 451 § 1 zd. 2 k.c.). (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 8 marca 2017 r., I ACa 1573/16, LEX nr 2306329)

Dozwolone jest przedstawienie do potrącenia roszczeń o odsetki za opóźnienie z roszczeniem wzajemnym, które powstało, zanim roszczenie główne wierzyciela aktywnego stało się wymagalne. Podobnie dopuszczalne jest objęcie oświadczeniem o potrąceniu jedynie roszczenia o odsetki za opóźnienie, z pominięciem roszczenia głównego.

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Katowicach w sprawie I C 468/20 zasądzono od powodowego banku na rzecz pozwanych kwotę  8.946,77 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 maja 2020r. do dnia zapłaty oraz  kwotę 50.211,96  CHF wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 maja 2020r. do dnia zapłaty. Powódka w toku niniejszego postępowania nie kwestionowała wysokości odsetek, a możliwość domagania się ich potrącenia. Jak zostało ustalone, strona ma możliwość podniesienia zarzutu potrącenia wyłącznie należnego jej roszczenia odsetkowego.

Pozostaje jeszcze kwestia ustalenia, czy możliwe jest potrącenie uiszczonych kosztów okołokredytowych. Chybione jest twierdzenie powódki jakoby brak było podstaw do potrącenia uiszczonych przez pozwanych- kredytobiorców składek ubezpieczenia na życie. Zważyć należy, że przyczyną uiszczenia przez pozwanych składek ubezpieczenia, była zawarta z powódką nieważna umowa kredytu. Zgoda na uiszczenia tychże składek oraz finalnie opłacenie ich było niezbędne do przystąpienia do umowy kredytu, uznanej przesłankowo za nieważną. Zatem istnieje korelacja pomiędzy nieważną umową kredytu, a uiszczonymi przez pozwanych składkami z tytułu ubezpieczenia na życie, a tym samym stanowią one świadczenie nienależne wobec powodowego banku, a pozwani- kredytobiorcy mają możliwość domagania się ich zwrotu, tutaj potrącenia.

Wobec powyższego w pkt 2 wyroku Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie, a to w zakresie dochodzonej kwoty w wysokości  38.274.05 zł uznając, że pozwani mieli możliwość jej skutecznego potrącenia.

            Na mocy art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. a), w związku z art. 79 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, biorąc pod uwagę powództwo cofnięto w zakresie kwoty 426.402,87 złotych, Sąd postanowił zwrócić powódce kwotę 10.630,50 złotych tytułem połowy opłaty od cofniętego roszczenia pomniejszonej o opłatę minimalną.

W kwestii kosztów procesu należy stwierdzić, że strona powodowa przegrała w całości postępowanie. Podkreślić trzeba w tym miejscu, że sądowe, przesłankowe stwierdzenie nieważności przedmiotowej umowy stało się prawomocne z dniem 6 września 2023 r. Natomiast po raz pierwszy pozwani wystąpili do powódki o rozliczenie umowy kredytu powołując się na jej nieważność pismem z dnia 6 kwietnia 2020 r., które to powódka otrzymała w dniu 22 kwietnia 2020 r. Biorąc powyższe pod uwagę, należy podkreślić, że pozwani, dołożyli wszelkich starań by rozliczyć wierzytelności między stronami, wynikające z przedmiotowego kredytu. Nadmienić należy, że po otrzymaniu odpisu pozwu w sprawie (23 czerwca 2023 r.) powodowie niezwłocznie dokonali potrącenia oświadczeniami z dnia 7 lipca 2023 r. i 26 września 2023 r., których to powódka nie kwestionowała i w zakresie których cofnęła powództwo i regulacji pozostałej części wypłaconego kapitału (27 września 2023 r.). W ocenie Sądu pozwani nie dali więc bankowi powodu do wytoczenia powództwa. Sąd orzekając zatem o umorzeniu postępowania i oddaleniu powództwa uznał stronę powodową za przegrywającą w całości.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c. koszty procesu ponosi strona przegrywająca. Na zasądzone pozwanej koszty procesu złożyła się opłata od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 10.800 zł

SSO Robert Molenda

Sygn. akt I C 847/23

Zarządzenie:

 odnotować w kontrolce uzasadnień;

1. odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki przez PI;
2. 21 dni lub z wpływem.

Katowice, dnia 20 grudnia 2024 r.

SSO Robert Molenda